Ik hoor maar al te vaak dat allerlei cliëntenbelangenbehartigingsorganisaties met veel moeite de touwtjes aan elkaar kunnen knopen vanwege kortingen op hun subsidies. En dat ze noodgedwongen adviesbureautje moeten spelen om via voorstellen en offertes bij nieuwe, meestal tijdelijke en projectgebonden geldbronnen te komen. Een vreemde zaak in deze tijd waarin er zo hard gelobbyd wordt cliënten ook in het beleidsproces de centrale rol te geven.
Minder subsidie
Zorgbelang- of cliëntenbelangorganisaties behartigen de belangen van zorgvragers in de regio. Zij zetten zich in voor de kwaliteit van zorg, geven informatie en voorlichting in de regio, doen onderzoek en verzamelen klachten, zo staat op de website van Zorgbelang Nederland. In deze organisatie zijn dertien provinciale en grootstedelijke Zorgbelang-organisaties verbonden met de landelijke patiëntenorganisaties. Van de huidige dertien Zorgbelangorganisatie wordt de basissubsidie in twee jaar tijd teruggebracht van 13,5 miljoen naar 9,5 miljoen. Een reductie van 4 miljoen euro, oftewel 30 procent. Eén Zorgbelang-organisatie is al failliet, een paar andere staan op omvallen, zo is me verteld. Door dat financiële zwaard van Damocles zijn de Zorgbelang-organisaties gedwongen zich met allerlei intern gerichte zaken bezig te houden om het hoofd boven water te houden: nieuwe business modellen, personeelsplannen, afscheid nemen van medewerkers, terwijl de transformatietrein van de zorg voort dendert.
Schijntje
4 miljoen: het is een te kinderachtig-voor-woordenbedrag op de 80 miljard die er in de zorg om gaat. Ik moet denken aan mijn eerste baan op de afdeling gezondheidszorg van de gemeente Amsterdam begin jaren tachtig. Een begroting van tientallen miljoenen van de GG&GD was een hamerstuk voor de gemeenteraad, maar op een evaluatie van een kleine subsidie van 20 duizend gulden voor een vrijwilligersinitiatief in de zorg gingen de politici helemaal los. We konden er maar net voor de poorten van de hel een vervolg uit slepen.
Willige slachtoffers
Blijkbaar zijn Zorgbelang-organisaties even willige en makkelijke bezuinigingsslachtoffers. En misschien laten ze het ook wel zelf gebeuren vanwege een te onduidelijke profilering en te weinig geboekte resultaten. Maar mag dat een reden zijn om te korten? Moet je als volksvertegenwoordigende hoeders van het publieke belang (ministerie, provincie en gemeente) en als publiek bekostigde financiers (zorgverzekeraar en zorgkantoor) niet aan de bel trekken? Hen juist helpen de omslag te maken om het wederzijdse doel, een krachtige en volwassen positie van de burger in het zorggeweld, te realiseren? En juist willen dat er een luide en duidelijke stem is vanuit de algemene cliëntenbelangenbehartiging? Dat je zo’n criticaster en counterpartner van de kant van de cliënten wenselijk vindt om jou scherp te houden?
Ruimhartig geven
Als we nu eens gewoon afspreken dat we ‘ruimhartig’ 1 euro per Nederlander voor de collectieve decentrale cliëntenbelangenbehartiging gaan geven: 50 cent verplicht via de basisverzekering en 50 cent via de AWBZ premie. De Zorgbelang-organisaties kunnen met deze financiële zekerheid en onafhankelijkheid vol gas en professioneel gaan doen waar ze voor zijn: de belangen van ons Nederlanders in de gaten houden en behartigen in al die decentrale fora waar onze zorgwereld zo rijk aan is.
Geen 30 procent korting, maar 30 procent toename. 17 miljoen. Structureel. Om te beginnen. Het is een schijntje ten opzichte van al dat geld dat wij Nederlanders met blind vertrouwen in andermans collectieve zorgportemonnee stoppen.
Hetti Willemse
Het toezicht op Wmo-zorg wordt ook gedecentraliseerd :van de Inspectie Gezondheidszorg naar een lokale Wmo-ambtenaar. Hoe onafhankelijk en deskundig is hij als het op klachten van clienten aankomt? Weten burgers de weg als ze zichzelf moeten redden met een klacht over hun hulp? Voor elk soort klacht moet je bij een ander adres zijn. En voor elk soort klacht over gemeentelijke toewijzing, zorgaanbieder, onderaannemer , jeugdhulp, zorgverzekeraar, zorgkantoor gelden andere regels en routes. En dan heb ik er nog heel veel niet genoemd, het gehandicaptenvervoer, de rolstoel aanpasser, hulpmiddelenleveranciers, tandarts medisch specialist en verpleeghuispersoneel. Klachten bij de dagbesteding, beschermd wonen, de doventolk etc.. Het vergt een hoop assertiviteit, intelligentie en doorzettingsvermogen om jezelf te redden wanneer je je niet goed geholpen voelt. Dit vind nl. vaak plaats op momenten dat je kwetsbaar ziek en afhankelijk bent geworden. Juist nu alles op de kop gaat met de decentralisaties blijft klacht ondersteuning nodig.
Goed punt van Hetty Willemse. Met de decentralisatie van de zorg is de belangenbehartiging achtergebleven. De op landelijk niveau zo gekoesterde checks and balances zijn op lokaal en regionaal niveau helemaal zoek. Gemeenten verwijzen naar de WMO raad maar dat is een adviesorgaan. De onafhankelijkheid is zeker een zorg. De oplossing is reeds jaren geleden aangedragen. Betaal de belangenbehartiging van cliënten
Uit de premies. Dat worden de koepels van zorgverzekeraars en huisartsen ook. En verplicht de zorgbelangorganisaties om inzicht te geven in beoordeling door cliënten.
Heeft ook een andere kant; de belangen behartigen van clienten in de zorg betekent wel eens lijnrecht staan t.o. de subsidieverstrekker, hoe waarborg je onafhankelijkheid? En zorg je ervoor dat je als organisatie niet verzand in alle door de overrheid georganiseerde langdurige trajecten en overlegtafels? En wat heeft deelname door de grote gesubsidieerde clientenbelangenorganisaties aan al deze trajecten en overlegtafels concreet opgeleverd? (Wat het kost weten we dus, maar wat het oplevert weten we m.i. onvoldoende)
Beste Hetti, dat zou een schot in de roos zijn en is hard nodig!
De vroegere DHV’en als regionale aanspreekpunt voor de huisartsen kregen ook ongeveer een euro per inwoner en deden daar hele goede dingen mee.
Het is bizar dat we in deze omslag naar zelfzorg, behartigers van patient- en uiteindelijk ook burgerbelangen (want iedereen gaat collectief meer doen in de wijk, zo is het idee) geen structureel steuntje in de rug gunnen.
Uitstekend idee, maar hoe krijgen we staat en verzekeraars om?