Twee van de grootste concerns in de care, Espria en Meavita Nederland, zijn uit elkaar gevallen. Van Meavita Nederland resten naast doorgestarte onderdelen vooral schulden. Espria-onderdeel Philadelphia gaat alleen verder om zelf het puin van ongebreidelde groei te ruimen. Deze twee mislukkingen geven zorgbestuurders stof tot nadenken. Maar inspirerender dan voorbeelden van hoezeer schaalvergroting mis kan gaan, zijn de opkomende alternatieven.
De nieuwe top-100 toont de opmars van coöperaties. Werkverband De Open Ankh staat er voor het eerst niet meer in, omdat de aangesloten organisaties nu zelfstandige leden zijn van Zorgcoöperatie Nederland. De Zonnehuisgroep, nu nog in de lijst, ontwikkelt zich ook tot coöperatie. Zo’n vorm biedt de vrijheid een eigen koers te varen en toch dingen samen te doen. Zo is De Coöperatie van vier Zuid-Hollandse ziekenhuizen goed voor een gezamenlijke PET-CT-scan en een obesitascentrum. “Er was geen behoefte aan een fusie, maar aan het aanpakken van onderdelen”, zegt voorzitter Willem Geerlings in Zorgvisie-magazine dat deze week verschijnt. Verslavingszorgorganisatie Novadic-Kentron noemt daarin nog een motief voor zelfstandigheid: de verwachting dat het eigen sterke punt, verslavingsexpertise, in een brede organisatie verwatert. Deze inzichten zijn nog niet aan iedereen besteed. Met name in de ggz gaat het fuseren vrolijk door. Maar voor bestuurders die gegronde bedenkingen hebben bij schaalvergroting, is het goed te zien dat er meer smaken zijn.