Gemeenten zijn op basis van de Wet Publieke Gezondheid verantwoordelijk voor de organisatie van de jeugdgezondheidszorg (JGZ). Ze moeten daarbij een keuze maken wie voor de uitvoering van de JGZ verantwoordelijk is. Dat kan de GGD zijn, een zorgorganisatie of een integrale combinatie daarvan.

Procedure

Omdat bij het uitbesteden van jeugdgezondheidszorg buiten de GGD een aanbestedingsplicht geldt, ligt de focus niet op goede zorg. Wel op de vraag of de procedure wel goed gevolgd is. Zo kan het zomaar voor alles gaan om het behalen van financiële doeleinden. En niet om het waarborgen van goede zorg.

Gedwongen door de aanbestedingsprocedure vervreemden de gemeenten als aanbestedende partij en de potentiële uitvoerder als de inschrijvende partij van elkaar. De eerste toets die plaatsvindt, is namelijk of de zorgaanbieder wel de juiste stappen heeft gevolgd en voldoet aan de eisen die vooraf zijn gesteld.

Kritisch getoetst

Een en ander wordt kritisch getoetst door aanbestedingsjuristen. Wat mij stoort, is dat de vooraf gestelde eisen echter niet altijd helder en/of redelijk zijn te noemen. Ze passen niet bij het doel, namelijk goede en passende zorg. Er is in de procedure vervolgens geen overleg mogelijk over eisen en middelen die mogelijk niet bij het doel passen. Vragen worden volgens een afstandelijke, juridisch waterdichte procedure beantwoord door voor het project aangetrokken aanbestedingsdeskundigen.

Geen partnerschap

Dit maakt pijnlijk duidelijk dat een goede afweging waarin de kwaliteit, inhoud, betaalbaarheid en de toekomst van de zorg centraal staan, volledig is verdwenen. Van partnerschap tussen verantwoordelijke wethouders en uitvoerende potentiële organisatie en een gedeelde opgave is absoluut geen sprake. Helaas spreek ik uit ervaring.

Uitgesloten

Rivas is onlangs met een kort geding bij de rechtbank van Rotterdam uitgesloten van de aanbesteding voor de jeugdgezondheidszorg 2020-2023 in de regio Zuid-Holland Zuid. De Dienst Gezondheid & Jeugd stelt dat we niet voldoen aan de eisen die worden gesteld aan de inschrijving voor de aanbesteding. De rechter heeft dit bevestigd.

De aanbestedende gemeenten hadden vooraf terecht een stevige verwachting en ambitie neergelegd bij de inschrijvende zorgaanbieders. Een passende ambitie voor Rivas, die we waar kunnen maken met onze jarenlange ervaring in bewezen goede jeugdgezondheidszorg. Dankzij de ketenzorgorganisatie die we zijn, hebben we bovendien een goed functionerend netwerk van zorgverleners rondom elke cliënt. We zijn bij onze inschrijving transparant geweest over wat we verstaan onder de beste zorg, hoe we die wilden realiseren voor onze cliënten en welke financiële zekerheid we daarbij noodzakelijk vonden.

Financieel risico

Gaandeweg de aanbesteding werd duidelijk dat gemeenten veel financieel risico bij inschrijvende partijen neerlegden. Over het eventueel toepassen van een indexatie zou jaarlijks worden besloten. De eis was een vierjarige overeenkomst af te sluiten met onduidelijkheid over het al of niet toepassen van een indexatie. Die indexatie zou zeker niet aansluiten bij de ontwikkeling van de loonkosten van onze zorgprofessionals.

Dit beschouwen we als een te groot financieel risico dat we niet kunnen, willen en mogen nemen met oog op de kwaliteit, continuïteit en toekomstbestendigheid van de zorg die we aanbieden. Een kanttekening waar we eveneens open over zijn geweest. En laat dat nu juist het punt zijn waarover de Dienst Jeugd en Gezondheid struikelde. Onze staat van dienst én argumenten speelden zodoende geen rol meer in de afweging om Rivas mee te nemen in de aanbestedingsprocedure. We werden uitgesloten van deelname, al voordat er inhoudelijk naar ons aanbod was gekeken.

Geen ruimte

Mijn zorg is dat procedures, regels en wetten leidend, zelfs allesbepalend lijken te zijn en dus niet het doel of de bedoeling. Binnen de kaders van het gekozen systeem is namelijk geen ruimte meer om het goede gesprek te voeren op inhoud en de kwaliteit van zorg. De gang naar de rechter om onze uitsluiting aan te vechten, vonden we daarom noodzakelijk. Echter mocht ook in die procedure de inhoud van ons voorstel geen enkele rol spelen bij de beslissing van de rechter. Omdat we onze verantwoordelijkheid kennen en nemen, is Rivas uitgesloten van de aanbesteding voor de jeugdgezondheidszorg 2020-2023 in de regio Zuid Holland Zuid.

Dezelfde strategie

Dat verlies nemen we nu met een opgeheven hoofd. Het is een gevolg van een weloverwogen, door Rivas genomen besluit. Bij een tweede kans zouden we dezelfde strategie volgen. Als verantwoordelijk zorgverlener sta je voor je medewerkers en cliënten. We willen samen de beste jeugdgezondheidszorg realiseren en verlenen. Vanuit de inhoud, met grote ambitie en toekomstbestendig! Zoals we dat tot grote tevredenheid van de ouders en kinderen in onze regio decennialang hebben gedaan.

Door Kees Heijblom, raad van bestuur Rivas Zorggroep