Nog even wil de fiscus vrijgevestigde medisch specialisten aanmerken als “echte” ondernemers, mits zij de model toelatingsovereenkomst hebben getekend en deze naleven.
Vrij ondernemerschap
Vanaf 2015 is dat echter afgelopen. Dan kunnen vrijgevestigde medisch specialisten niet meer zelfstandig declareren aan patiënten en zorgverzekeraars. De medisch specialist die ook in 2015 zelfstandig ondernemer wil blijven, moet er dan voor zorgen dat hij (of zij) meerdere opdrachtgevers heeft. Naast zijn huidige werk, moet hij ook investeringen plegen en ondernemersrisico lopen. De medisch specialist die stil blijft zitten, en dat zullen er waarschijnlijk heel wat zijn, raakt zijn vrije ondernemerschap kwijt. De fiscus zal zijn rechtsverhouding met het ziekenhuis aanmerken als een arbeidsovereenkomst. Wat betekent dat?
Overname maatschap
Verdampt die goodwill dan meteen op 1 januari 2015? Het antwoord is nee. Niet alleen kan de De medisch specialist kan vanaf die datum niet meer zelfstandig declareren en hij sluit ook niet meer zelf geneeskundige behandelingsovereenkomsten met zijn patiënten. Dat doet het ziekenhuis. De praktijk van de medisch specialist gaat dus over naar het ziekenhuis. En het ziekenhuis krijgt deze praktijk in de schoot geworpen. De medisch specialist kan zich dan waarschijnlijk met succes op het standpunt stellen dat sprake is van “overgang van zijn onderneming”. Dat zou betekenen dat het ziekenhuis niet alleen de praktijk van de medisch specialist overneemt maar ook de werknemers die aan die praktijk verbonden zijn. Dat is in ieder geval de medisch specialist zelf. Deze werknemer behoudt dan in beginsel ook nog eens zijn rechten (en plichten) die hij voor 2015 had, waaronder alle arbeidsvoorwaarden en anciënniteit.
Verplichting voor ziekenhuis
Het argument dat de overgang van de praktijk naar het ziekenhuis nu eenmaal het gevolg is van overheidsbeleid ontslaat het ziekenhuis niet van zijn verplichting om de medisch specialist te compenseren voor het verlies van zijn praktijk. Zou het ziekenhuis de medisch specialist niet compenseren, dan zou sprake zijn van “ongerechtvaardigde verrijking”. Immers, het ziekenhuis is dan verrijkt met de praktijk, de medisch specialist is verarmd en deze gang van zaken wordt niet gerechtvaardigd door een overeenkomst of een wet. In het verleden hebben apotheekhoudend huisartsen zich met succes beroepen op dit leerstuk toen zij hun apotheekhoudende praktijk ten gevolge van overheidsbeleid verloren aan apothekers. Zij ontvingen voor het verlies van hun apotheek – soms na jarenlange procedures – een compensatie.
Goodwill
Bij het compenseren van het verlies dat de medisch specialisten lijden, hoort ook een compensatie van de goodwill. De hoogte daarvan kan sterk uiteenlopen. Praktijken die ook nu al moeilijk verkoopbaar zijn, zullen een lage goodwillwaarde hebben. Maar voor andere praktijken wordt ook nu nog fors betaald, bijvoorbeeld omdat er een overschot is aan medisch specialisten op het betreffende vakgebied. Die willen allemaal geregistreerd blijven, moeten vlieguren maken en zijn blij dat ze ergens aan de slag kunnen. Vooral voor deze jonge starters die nog nauwelijks van hun praktijk hebben kunnen profiteren is het onacceptabel dat zij hun net betaalde goodwill in rook zien opgaan.
Ziekenhuizen
Sommige schrijvers betogen dat het goodwillvraagstuk een probleem van de medisch specialisten zelf is. Zij zouden een fonds kunnen oprichten, zoals de huisartsen dat destijds ook hebben gedaan. Een belangrijk verschil is echter dat de praktijken van de huisartsen werden overgenomen door andere huisartsen. De praktijken van de medisch specialisten worden overgenomen door de ziekenhuizen. Die zijn dus wel degelijk mede-eigenaar van dit probleem en hebben nog elf maanden om het met de medisch specialisten op te lossen.
Simona Tiems, advocaat gezondheidsrecht bij Legaltree
Juridische zaken
De zorg is aan verandering onderhevig, daarnaast zijn er regelmatig conflicten. Dit zorgt voor onduidelijkheid en conflicten. De oplossing komt dan vaak uit het juridische circuit. In het dossier juridische zaken leest u over juridische kwesties, rechtszaken en het scheidsgerecht.
Bekijk het dossier
Wat ik mis in dit verhaal is de wenselijkheid om medisch specialisten zelfstandige ondernemers te laten blijven. Ik beargumenteer waarom ze in loondienst zou moeten komen.
Niet om daarmee hun inkomen te verlagen, en ook niet om daarmee de door hen betaalde goodwill verloren te laten gaan. In mijn beschouwing worden ze daarvoor gecompenseerd, en behouden ze in principe hun huidige netto inkomen, gegeven dat hun productiviteit en o.a. zwaarte van hun beroep evenredig is.
Zie voor de beschouwing en de uitwerking van een en ander http://bit.ly/1fZGkEF (eigen site).
Al ben ik geen jurist, toch durf ik te veronderstellen dat mw. Tiems wat ongenuanceerd ‘de aanval inzet’. Het ziekenhuis neemt geen praktijk over. Die bestaat namelijk al heel lang niet meer, maar dat hebben de medisch specialisten niet goed aangevoeld. Zoals ook een kikker in een bak water niet aanvoelt dat het water wordt opgewarmd, en er dus niet op tijd uitspringt, totdat hij nauwelijks nog kan bewegen en doodgaat. De goodwill is als een fossiel van die praktijk, een rudiment.
Ziekenhuizen kunnen de medisch specialist tegemoetkomen door haar ter waarde van de goodwill een overdraagbare participatie (aandeel, obligatie) in het ziekenhuis te verstrekken. Maar ik ben geen econoom, dus misschien moet ik hier nog eens over nadenken.
En de vergelijking met de apothekers gaat natuurlijk niet op. De apotheekhoudende huisartsen verloren daadwerkelijk inkomsten aan de stadsapotheken.
De medisch specialisten verliezen geen inkomsten. Sommigen krijgen wellicht zelfs een hoger (netto?) inkomen.
Wat nu in 2015 blijkbaar formeel gaat plaatsvinden is invoeren wat in de praktijk zeer lang het geval is. Al een lange tijd (zover te overzien al sinds de 70-er jaren) onderhandelen medisch specialisten niet zelfstandig met de zorgverzekeraars en al heel lang wordt er geen financieel risico gelopen.
Daarbij komt dat de ziekenhuizen in feite geen praktijk overnemen. Doordat de medisch specialisten op enig moment geen zelfstandig ondernemers meer zijn ontstaat er niet ineens een actief binnen de ziekenhuisbalans waarover afgeschreven kan worden. En wat betreft ‘goodwill’ is de vraag wellicht gerechtvaardigd òf er waarde in de praktijk van de medisch specialist verborgen zit die ziekenhuizen binnen een bepaalde tijd kunnen terugverdienen.
Mevrouw Tiems lijkt een onderwerp op de agenda te krijgen waarvoor partijen juridisch adviseurs moeten inhuren wanneer zij met elkaar het gevecht aan willen gaan.