Het dbc- en het DOT-systeem kennen dezelfde basis: de diagnose-behandelingproductbenadering. Het dbc-systeem ging uit van tienduizenden dbc’s, het daarop volgende DOT-systeem is een vereenvoudiging die het aantal producten terugbracht tot enkele duizenden. Omdat beide dezelfde krakkemikkige basis hebben, blijft de kritiek op het systeem bestaan.
Publieke taak
De organisatie en het onderhoud van het dbc-/DOT-systeem is tot op heden een verantwoordelijkheid van de belanghebbende veldpartijen. De NZa constateert nu dat het veld hier nog niet klaar voor is. Onderzoek zou uitgewezen hebben dat de meeste partijen het vaststellen en beheren van zorgprestaties een wettelijke en dus publieke taak vinden. Of dit een juiste constatering van de NZa is, valt te betwijfelen, omdat over het algemeen partijen en in het bijzonder de ziekenhuizen een dergelijke rol van een publiek orgaan zeer wantrouwend hebben benaderd. Wel zegt de NZa dat op termijn de hele verantwoordelijkheid weer bij de partijen moet liggen.
Dit advies van de NZa komt in een schril licht te staan, als je de ontstaansgeschiedenis van het nu langzamerhand door velen vermaledijde dbc-systeem beschouwt. Sinds 1994(!) is men, de ziekenhuiswereld, er al mee bezig. Voornaamste doelstelling van specialisten en ziekenhuisdirecties was dat er een einde kwam aan het toenmalige budgetsysteem door de introductie van productprijzen met een openeindbekostiging.
Heilloze weg
In het begin van deze eeuw kreeg het dbc-systeem meer handen en voeten. De ontwikkelingskosten liepen in de honderden miljoenen. Het toenmalige CTG, het tarievenorgaan dat het budgetsysteem uitvoerde, heeft in de beginjaren steeds het departement en partijen gewaarschuwd dat men een heilloos ingewikkelde weg op ging met grote kostengevolgen. Maar de trein denderde voort, de marktwerking kwam eraan, er was een blind geloof in het systeem en een even blind wantrouwen in de opstelling van het CTG. Toen het CTG aanbood om het budgetsysteem langzaam om te bouwen tot een productsysteem, dat veel eenvoudiger zou zijn, met parameters zou werken die de ziekenhuizen gewend waren en waarmee hetzelfde doel bereikt kon worden, was iedereen, inclusief het departement, not amused. Dat was natuurlijk niet de bedoeling: het CTG zou immers zo veel mogelijk moeten worden uitgeschakeld in het toekomstige systeem. Toen het CTG als alternatief aanbood om het dbc-systeem dan uit te voeren en te onderhouden – de veldpartijen waren daar immers niet voor geëquipeerd – was de maat vol voor de beleidsmakers en hun vrinden in het veld. Neen, dat moest een onafhankelijke organisatie doen. Weg met het CTG, op naar de meer gezagsgetrouwe zorgautoriteit NZa. En zo geschiedde.
Klap op de vuurpijl
We zijn nu 10 jaar verder. Een periode van gemodder, vruchteloze pogingen tot vereenvoudigingen, accountants die er geen raad meer mee weten, specialisten die of niet weten welke codering ze moeten gebruiken of vrolijk de meest rendabele codering kiezen, ziekenhuizen die geen weet hebben van hun cash flow, en verzekeraars die uit armoede maar voorschotten geven en jaren later de rekening van deze grootscheepse tombola klakkeloos betalen. En als klap op de vuurpijl wordt het systeem ook nog eens ontmaskerd als bron van fraude en bedrog.
Tja, en dan komt nu de NZa, de rechtsopvolger van het toenmalige CTG, met de conclusie dat het systeem niet werkt, dat veldpartijen niet in staat zijn om het adequaat te organiseren en te onderhouden en dat het beter is om het hele systeem voorlopig maar weer onder publieke verantwoordelijkheid te brengen.
Haha, marktwerking in de medisch specialistische zorg met door de wet geregelde prijzen en een publiek orgaan dat verantwoordelijk is voor de uitvoering. Daarbovenop heeft de minister dan nog even het budgetplafond gezet in het kader van het bestuurlijk akkoord. Kortom alle ingrediënten van het stelsel van ruim tien jaar geleden zijn weer present.
Parlementaire enquête
Een gotspe van de eerste orde en wel een die inmiddels miljarden heeft gekost aan extra premiemiddelen zonder dat er zorg voor geleverd is. Dit is een debacle dat veel groter is dan bijvoorbeeld de Fyra. Een parlementaire enquête hierover zou veel meer op zijn plaats zijn dan over een mislukte aankoop van enkele treintjes van een paar honderd miljoen. Maar bij de Fyra kan je zo lekker de zwarte piet naar de NS schuiven. Bij het dbc-debacle ligt de schuldvraag veel breder. Bovendien komt die schuldvraag wel erg dicht bij jaren van politiek geklungel en onkunde van alle betrokken (veld)partijen. Dus laat de NZa het maar even doen. Dan is er in ieder geval voor de toekomst een duidelijk aan te wijzen zondebok.
Rob Scheerder, health columnist
@ Aad Cense. Mijn herinnering is iets anders. De vertegenwoordigers van de artsen wilden zogenaamd niet, en kwamen met tal van praktische bezwaren. Die bezwaren waren niet onoverkomelijk maar er zat wel een kern van waarheid in. Zij waren er echter van doordrongen dat marktwerking een vorm van productbeschrijving vereiste en dat daar vervolgens extra administratie mee gepaard zou gaan. Vervolgens hebben de artsen een aantal aanpassingen bedongen waarmee zij meer grip op de administratie kregen. De rest is geschiedenis. Het geld wat vervolgens in de zakken van de medisch specialisten verdween wordt maar voor klein gedeelte ´terugbetaald´.
Toch mooi dat Rob nog zo’n goed geheugen heeft en dat VWS nu blijkbaar toegeeft dat de DBC/DOT een zooitje is. Dat is al heel wat nadat VWS jarenlang heeft geroepen dat DBC/DOT in het kader van de marktwerking (tja) echt nodig was om tot marktprijzen te komen. Nu van Boxtel als verzekeraar – de drager van de door VWS zo gewenste marktwerking – het stilzwijgen heeft doorbroken contateert VWS/NZa nu ook wat velen al jarenlang meldden. Een parlementaire enquette zal er niet komen omdat dit ingewikkelder is dan de Fyra en hier velen in de politiek en ambtelijk bij VWS, EZ en Fin boter op hun hoofd hebben.
In de kantlijn twee correcties op de beschuldigingen van Rob-zonder-achternaam:
– ‘in mijn wandelgangen’ heb ik destijds via een neutrale bron dicht bij het vuur gehoord dat de artsen via een staaltje powerplay (met Hoogervorst en Wiegel op de sleutelposities!) tot de DBC’s gedwongen zijn. Er was geen sprake van een verwachting er beter van de worden; hoogstens er minder slecht vanaf te komen dan bij alternatieven
– het is natuurlijk inderdaad het nieuws geweest dat een aantal specialismen door de invoering van de DBC’s een grote inkomenssprong maakten. Dat was echter niet gepland, maar domweg een systeemfout. En dat geld werd/wordt teruggehaald.
Ik begrijp de frustratie van Scheerder, maar als de NZa het op zich neemt, komt er ook niets van terecht. Kijk naar de huisartsenbekostiging, al decennia lang uitsluitend het domein van CTG(Rob Scheerder) en NZa (de Grave/Langejan). Dan stuurt Theo Langejan, in 2013 bvb doodleuk een brief naar de Tweede Kamer dat huisartsen meer verdienen dan het norminkomen. Een norminkomen dat is herijkt in 1981, dat is 31 jaar geleden! Je moet maar durven. Het probleem bij de DBC zijn niet de macrokosten: de kosten curatieve zorg in Nederland lopen keurig in de OESO pas. Nee, het grote probleem is het totale gebrek aan transparantie. Niemand snapt het, zelfs de inkopers niet… (met wanhoopskreet van van Boxtel) Ander probleem is politiek van aard: op alle cruciale posities in de zorg, zat in 2005 een VVD-er. Je denkt toch niet dat dan deze partij aanstuurt op een parlementaire enquête?
Daarbinnen en daarnaast is veel geld en inzet besteed aan ICT die niet direct ten goede is gekomen aan het primair proces en gegevensuitwisseling tussen zorgverleners onderling en met de cliënt. Het maakt export en import van ICT ook nodeloos ingewikkeld en kostbaar.
Hoewel ik enkele jaren minder ervaring heb dan mijn naamgenoot, ben ik in dit geval cynischer. Volgens mij heeft hebben DBC en DOT precies gedaan wat partijen in het veld, en dan met name de medisch specialisten, wensten. De ‘verloren’ miljarden zijn op hun bankrekening bijgestort.
Wat mij betreft zou een parlementair onderzoek niet zo complex zijn, omdat de veldpartijen gewoon opkwamen voor de belangen van hun achterban. Dat zij daar succesvol in waren kun je hen niet aanrekenen. Er is wat mij betreft maar een partij die heeft gefaald, en dat waren de beleidsmakers van het departement.
Dan toch een parlementair onderzoek? Daarvoor moet de enorme verspilling waar dit systeem toe heeft geleid op een onontkenbare manier duidelijk worden gemaakt. Vervolgens zullen SP en anderen het parlementair onderzoek politiek misbruiken door te stellen dat het over marktwerking in de zorg gaat, en dat zij blij zijn dat zij ‘hun’ parlementair onderzoek hebben gekregen. Daar willen de andere partijen niet aan meewerken, dus publicitair ligt hier nog een probleem. Jammer, want de politiek zou veel kunnen leren over de wijze waarop veldpartijen het beleid binnen VWS sturen.
Financiering van dit zorgstelsel is als een spin die niet opgewassen is tegen wat uit haar is voortgekomen.Hoogervorst wist niet hoe snel hij zijn biezen moest pakken op VWS….
Een structuurprobleem los je niet op met ‘passende maatregelen’; het probleem is dan de oplossing…