Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft onlangs in samenspraak met Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) afgesproken dat helpenden opleidingsniveau 2 mogen worden ingezet bij het organiseren van zorg in de wijk. Dit onder strikte voorwaarden in laagcomplexe situaties en bij de ondersteuning in de primaire levensbehoeften. Daar komen als belangrijkste inhoudelijke voorwaarden bij dat deze helpenden bevoegd en bekwaam zijn en onder supervisie staan van een niveau-5/6-verpleegkundige. Verder mogen alleen gecontracteerde zorgaanbieders deze helpenden inzetten.

De regeling gold eerst vanaf april tot 1 juni en is onlangs verlengd tot 1 september. In de aankondiging van deze afspraak benadrukken ZN en V&VN met klem dat het om een tijdelijke maatregel gaat en dat een buitengewone situatie zoals de coronacrisis om buitengewone maatregelen vraagt.

Tekort aan wijkverpleegkundigen

Het tekort aan verpleegkundigen binnen de wijkverpleging is al jaren een onderwerp van gesprek en aandacht. Er is een chronisch tekort aan zorgmedewerkers en dit tekort groeit maar door. Tot op heden zijn ondanks vele grote en kleine onderzoeken, actieplannen en andere initiatieven geen passende oplossingen gecreëerd. Door de coronacrisis is het probleem extra vergroot. Uit recent onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat 39 procent van de mensen die zorg en/of ondersteuning thuis ontvangen tijdens de crisis minder of geen zorg kregen. Een dramatische ontwikkeling die een land als Nederland met een van de beste zorgsystemen ter wereld eigenlijk onwaardig is.

Oplossing voor structurele problemen

Toch lijkt door de coronacrisis een doorbraak te zijn geforceerd, die naar mijn mening ten onrechte veel te weinig aandacht gekregen. De inzet van helpenden/niet-verpleegkundigen binnen de vanuit de Zorgverzekeringswet gefinancierde wijkverpleging is naar mijn overtuiging namelijk een oplossing die structureel bezettings- en tariefproblemen binnen de wijkverpleging kan oplossen.

Laten we oppassen dat dit pasgeboren kindje niet stilletjes met het badwater wordt weggegooid en we per 1 september ongemerkt teruggaan naar de oude situatie.

Laten we vooral onderzoeken of deze bijzondere maatregel heeft gewerkt: Hoeveel van de zorg die eigenlijk wijkverpleegkundigen hadden moeten uitvoeren, is door de helpenden gedaan? Waren de cliënten ermee geholpen en tevreden? Voldeed de zorg aan de objectieve kwaliteitseisen? Want als de antwoorden positief zijn, kan het weleens dé oplossing zijn voor een schier onoplosbare situatie.

Taakdelegatie

Naar mijn mening heeft taakdelegatie in de wijkverpleging de beste papieren om de capaciteitsproblemen daar het hoofd te bieden. Taakdelegatie heeft in het recente verleden op andere plekken in de zorg zowel geleid tot kwaliteitsverbetering als tot efficiëntere praktijkvoering. In bijvoorbeeld huisartsenpraktijken hebben praktijkondersteuners met succes een deel van het werk van de huisarts overgenomen. Ik zou zeggen: Never waste a good crisis.

Door: Eric Kindt, algemeen directeur Home Instead Thuisservice.