Zorgvisie publiceerde een artikel waarin de belangrijkste bevindingen uit de monitor naar voren komen. Een van de punten: ‘Uit de monitor blijkt dat ongecontracteerde zorgaanbieders significant hogere zorgkosten declareren dan gecontracteerde zorgaanbieders. De doelgroepen verschillen: ongecontracteerde zorgaanbieders hebben relatief meer cliënten met diabetes in behandeling en minder cliënten met dementie. Ongecontracteerde zorg is geconcentreerd in verstedelijkt gebied in de lagere sociale milieus.
Uit een analyse van de NZa – waar lange tijd vanwege sterke aanwijzingen op is aangedrongen – blijkt voor het eerst wat de achtergrond is van de cliënten in de ongecontracteerde zorg. Aanbieders van wijkverpleging – die overigens in meerderheid graag gecontracteerd willen worden, maar verzekeraars doen dat gewoon niet – worden al jaren scheef aangekeken omdat de cliënten die zij in zorg hebben gemiddeld meer uren zorg nodig hebben.
Geen Jan Modaal-zorgprofiel
Al jaren wordt er door onder meer Zorgthuisnl op gewezen dat de cliënten voor wie meer zorguren nodig zijn een heel ander zorgprofiel hebben en dat het niet voldoende is om ernaar te kijken op de tweedimensionale weergave waarmee de zorgverzekeraars ernaar kijken. Zij vergelijken alles op basis van een Jan Modaal-zorgprofiel waarin elke afwijking verdacht is. En dat terwijl we al jaren weten dat in Nederland (!) mensen met een lage sociaal-economische status (SES) gemiddeld 7 jaar korter leven dan mensen met een hoge SES en in de 15 jaren voorafgaande aan het overlijden een lagere kwaliteit van leven hebben. Het zijn die contextvariabelen die een grote verklaring bieden. De mensen vanuit de groep lage SES wonen in het algemeen in slechtere huizen, in slechtere wijken, in de grote steden, hebben slechtere banen of geen werk en veelal ook minder middelen (zoals geld).
Verwijten
Nu constateert de Nza dat de groep die bij ongecontracteerde zorgaanbieders zorg krijgen ook zorg ontvangen van meerdere medische specialisten, een hoger medicatiegebruik hebben en meer hulpmiddelen gebruiken, dat ze al een grotere zorgvraag hebben en bij meerdere disciplines in behandeling zijn (geweest) en dat ze overwegend in de grotere steden wonen en zorg krijgen. Maar in plaats van die zorgaanbieders te prijzen dat die zwaar complexe cliënten in zorg zijn genomen, krijgen zij verwijten. De NZa constateert niet dat mensen met zware zorgvraag bij die aanbieders komen omdat gecontracteerde zorgaanbieders die cliënten vanwege hun sturen op doelmatigheid niet in zorg nemen.
Bij transferpunten van ziekenhuizen wachten cliënten dagen op plaats bij gecontracteerde partijen, die geen capaciteit zeggen te hebben. Terwijl niet-gecontracteerde partijen al dagen melden wél capaciteit te hebben. En als na dagen nodeloos wachten die cliënten in zorg komen bij een ongecontracteerde aanbieder, zijn de cliënten en hun naasten blij, maar krijgen de aanbieders later de verwijten over het aantal uren.
Vanwege de platte en boekhoudkundige benadering van de zorgverzekeraars zijn cliënten met een hoog-complexe zorgvraag (en dus meer zorguren) een risico voor de doelmatigheid. De ongecontracteerde zorgaanbieders kiezen ervoor om te sturen op zorg en niet op de doelmatigheid in de werkelijkheid van de zorgverzekeraars (en de Nza blijkbaar). Zij doen wél de deur open als de gecontracteerde zorgaanbieders geen capaciteit melden; zij nemen wél de telefoon op na 17.00 uur. Een gang van zaken die haast standaard is geworden, ook deze week.
Herwaardering
Als we nu kunnen vaststellen dat er een correlatie ligt tussen een al bestaande zwaar complexe zorgvraag (zie p.10 van de Nza-monitor) en de inzet bij ongecontracteerde zorgaanbieders, wordt het dan niet veel belangrijker om te zien hoe het komt dat die zorgvraag vooral bij de ongecontracteerde zorgaanbieders terecht komt? En moet er niet wat herwaardering komen voor die groep aanbieders die cliënten met een zwaar complexe zorgvraag wél in zorg nemen en daarbij hun zorghart laten spreken in plaats van hun boekhoudkundig hart?
Door Hans Buijing, bestuurder Zorgthuisnl
