Al twintig jaar wordt gestreefd naar een landelijke ict-infrastructuur in de zorg. Door het mislukken van de landelijke invoering van het elektronisch patiëntendossier is de angst voor grote stappen bij beleidsmakers enorm. Wel geeft de overheid vele kleine subsidies aan instituten en initiatieven die lokaal of regionaal een beweging richting meer ict in de zorg en voor preventie proberen te realiseren.
Gezondheidsdossier
Bottom-up gebeuren er allemaal mooie dingen: e-consulten bij de huisarts, implementatie van een persoonlijk gezondheidsdossier door een gezondheidscentrum, een elektronisch patiëntendossier in het ziekenhuis, een app voor de thuiszorg, enzovoorts. De versnippering en fragmentatie zijn echter enorm. Dit gaat gepaard met verspilling van financiële middelen. Veel wordt gescheiden van elkaar ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd.
Digicommissaris
De huidige situatie in de zorg is vergelijkbaar met die voor de overheid een aantal jaren geleden. Daarom heeft het kabinet in 2014 een Digicommissaris aangesteld, die overheidbreed de regie voert over de (door)ontwikkeling van een generieke digitale infrastructuur. Het doel: realisatie van een solide en toekomstbestendige digitale overheid.
De opdracht aan de Digicommissaris en zijn bureau is vierledig:
- beleidsontwikkeling en vernieuwing aanjagen;
- de totstandkoming bevorderen van generieke voorzieningen voor de digitale overheid;
- het beheer van essentiële voorzieningen borgen;
- het gebruik van die generieke voorzieningen stimuleren.
Investeringen
De Digicommissaris heeft een meerwaarde in het organiseren van een digitale infrastructuur voor de overheid, zeggen direct betrokkenen. Hij is een schakel tussen politiek en diverse ministeries, tussen politiek en werkveld en hij schakelt vooral met eindgebruikers. De Digicommissaris is bijvoorbeeld zelf voorzitter van gebruikersgroepen. Recentelijk heeft de Digicommissaris gepleit voor 150 miljoen euro extra investeringen voor een digitale infrastructuur. Dit boven op de 650 miljoen euro die de verschillende departementen het afgelopen jaar al uitgaven aan de digitale overheid.
Complex speelveld
De gezondheidszorg is een complexer speelveld dan de overheid door de vele koepels en kennisinstituten en de vooralsnog vrijblijvende samenwerking in de wijk voor meer zorg en gezondheid dichtbij. Een Rijkscommissaris ‘e-health en wijkinfrastructuur’ is minimaal nodig om tot een doorbraak te komen.
Anja van der Aa is directeur van GezondNL
Een Rijkscommissaris ‘e-health en wijkinfrastructuur’ is een structuuroplossing. Is de trage verspreiding en adoptie dan ook een structuurprobleem? Immers, structuuroplossingen zijn er om structuurproblemen op te lossen. Deels ligt er wel een structuurprobleem onder de vertraagde verspreiding en adoptie van technologie. De belangen van de enorme hoeveelheid en diversiteit aan partijen die zowel last als gemak van de nieuwe technologie kunnen hebben, lopen zeker niet paralel en zijn zelfs tegenstrijdig.
Een Rijkscommissaris ‘e-health en wijkinfrastructuur’ kan deze tegenstrijdigheden niet alleen oplossen.
Zij kan hierin wel helpen als deze daadwerkelijk de rol van intermediar, doorbreker en van bruggebouwer kan vervullen.
Echter, dit blijft een structuuroplossing die niet voor het gehele vraagstuk de oplossing kan zijn.
De diverse partijen, politiek, overheid, investeerders, ondernemers, zorgaanbieders en eindgebruikers, zullen met de Rijkscommissaris ‘e-health en wijkinfrastructuur’ moeten toegroeien naar een ecosysteem waarin de belangen paralel lopen en het (maatschappelijk) rendement gedeeld kan worden.