Namens Quasir, het expertisecentrum voor klachten, calamiteiten en cliëntvertrouwenswerk in de zorg woonden bestuurder Anja van Straten-Scheper en manager Siberta Hassing een masterclass over het nieuwe veiligheidsdenken bij. Deze meerdaagse training werd gegeven door professor Sidney Dekker, een voorloper op het gebied van veiligheidsdenken in de zorg. Waarom hebben Anja en Siberta meegedaan en hoe wordt deze nieuwe denkwijze toegepast binnen de huidige structuur van hun eigen werkplek?

Er gaat al veel goed

“Medirisk vroeg ons mee te doen aan de Masterclass Fellowship het ‘nieuwe veiligheidsdenken’: waarbij het erom gaat te kijken naar de dingen die góed gaan. Gelukkig gaan er heel veel dingen goed in de zorg.”

Anja: “Als bestuurder vind ik het belangrijk om Quasir te blijven ontwikkelen en om nieuwe ontwikkelingen die in de zorg gaande zijn, zoals het nieuwe veiligheidsdenken, mee te nemen in onze dienstverlening. Zo blijft de dienstverlening up-to-date en kunnen wij door onze kennis en ervaring de zorgaanbieders adequate en actueel blijven adviseren. Het was heel mooi om met andere deelnemers vanuit ziekenhuizen deze masterclass te volgen.”

Het blijft op de afdeling

Quasir doet al sinds een aantal jaar calamiteitenonderzoeken, een prima methode om kennis mee op te doen. “In de rapportage moet je ook de verbetermaatregelen aangeven. Echter worden de maatregelen alleen toegepast op de afdeling van het onderzoek zelf, en meestal niet organisatiebreed. Daardoor blijft het leren van zaken die mis zijn gegaan achterlopen.

Leren in een complexe wereld

Siberta: “De aanleiding van het nieuwe veiligheidsdenken is de toegenomen complexiteit van de zorg. De effecten van de methodieken die we in het verleden toepasten zijn inmiddels bijna allemaal benut. Daarbij gaat het vooral om het lineaire leren. We zijn toe aan een volgende stap: leren in een complexe wereld. De huidige wereld kent veelal complexe vraagstukken en dus werken de bekende methodieken onvoldoende. Vandaar dat het nieuwe veiligheidsdenken wordt geïntroduceerd; we willen en moeten verder. De leercurve is nooit klaar.

“Het programma bestond uit meer dan alleen luisteren, we moesten ook zelf aan de slag. Een van de oefeningen ging over taalgebruik. Na een stukje theorie over positief formuleren, kregen we tekst. Aan ons de taak om die tekst te herschrijven naar aanleiding van de theorie. Nou, dat was nog best een hele kluif en vooral een eye-opener. De maandag erna heb ik het gelijk toegepast met het team Calamiteitenonderzoek. De start van het nieuwe veiligheidsdenken binnen Quasir is gemaakt.”

Iedereen leert ervan

Anja: “Er valt in de zorg nog heel veel te leren en te ontwikkelen, dat merkten de aanwezige organisaties ook. De onderzoeken gaan nu nog vooral op de oude manier en enkel over het ontstaan van een calamiteit. Het gaat er nu juist om dat je kijkt in de gehele breedte van de organisatie en dat iedereen ervan leert.

Daar zijn wij met Quasir ook mee bezig, niet alleen binnen het team Calamiteitenonderzoek. Ook de rest van de organisatie zal gaan leren van klachten. Los niet simpelweg de klacht op, maar kijk verder. Gebeurt dit ook binnen andere afdelingen en kunnen deze afdelingen daar met elkaar over in gesprek? Daar is niet alleen voor ons, maar ook voor zorgaanbieders nog veel te halen. Door ons daarin te verdiepen, kunnen we de zorgaanbieders daarmee helpen.”

Wees een voorloper van veiligheidsdenken

Siberta: “Het doel van dit programma, is dat er een groep mensen is die deze zienswijze (methodiek) in feite al adopteert, en voorloper is. Wij zijn met alle deelnemers een netwerk dat het nieuwe veiligheidsdenken uitdraagt bij bijvoorbeeld andere symposia. Vanuit Quasir delen we de kennis met onze eigen onderzoekers met als doel dat we anderen daarin kunnen opleiden. Maak terugkijken op succes een onderdeel van de opleiding. Pas dit ook toe in organisaties die een stap verder willen zetten dan het opleveren van een rapport bij het IGJ. Organisaties die zeggen: ‘Neem ons maar bij de hand en laat maar zien wat we ervan kunnen leren om het daarna zelf toe te passen’.”

Door: bestuurder bij Quasir Anja van Straten-Scheper en manager bij Quasir Siberta Hassing