Het verpleeghuis waar mijn moeder is opgenomen, is gelegen in een van de mooiste wijken van een grote stad. Het maakt onderdeel uit van een organisatie met tientallen locaties, die ook thuiszorg biedt. Met duizenden medewerkers en dito patiënten met recht een moloch, ontstaan uit meerdere fusies. De kwaliteit van zorg en de bedrijfscultuur hebben erg geleden onder de groei. Als mantelzorger ervoer ik hoe laag het moreel onder medewerkers vaak was. Zij voelden zich niet gesteund door de leiding, die zowel fysiek als qua belevingswereld op grote afstand stond van het primaire proces.
De huidige raad van bestuur begrijpt dit en maakt van de locaties zoveel mogelijk zelfstandige entiteiten, met regelruimte en eigen boegbeelden. De centrale staf wordt zo mager mogelijk ingericht om het geld naar de zorg te kunnen brengen. Forse ingrepen, maar het echte werk begint dan pas.
Cultuur is de hardste muur
Een bestaande organisatiecultuur veranderen is geen sinecure. Ooit vertelde iemand me dat je tegen cultuur harder botst dan tegen een stenen muur. Niet voor niets wordt soms beweerd dat cultuur in de muren kruipt. Dat is ten dele een fabel, want cultuur is vooral gedrag. Maar een omgeving lokt gedrag uit, dat wel. Soms kun je met stenen alvast wat veranderen: breek de zusterpost af, transformeer de ingang in een bruisend welkom zoals veel ziekenhuizen het al doen. Dat kan met relatief weinig geld.
Maar investeer vooral in gedragsverandering. Verwaarloosd personeel dat jaar in jaar uit de bezetting op een afdeling ziet krimpen en de zorgzwaarte van bewoners ziet toenemen, ontwikkelt overlevingsmechanismen. Deze zien er niet zelden uit als onverschilligheid of zelfs cynisme. Hoe keer je dat? In het verpleeghuis waar mijn moeder is opgenomen geven nu hoogopgeleide verpleegkundigen coaching op alle locaties. Sinds kort woont mijn moeder ligconcerten bij, speciaal voor bewoners die aan bed of rolstoel gekluisterd zijn. Het maakt haar en mij blij.
Positief gedrag
Toch is ook hier nog steeds een wereld aan positief gedrag te winnen. Neem de man bij de receptie: het feitelijke boegbeeld van het huis. Hij is zich van die functie nog niet helemaal bewust. Als ik binnenkom zit hij meestal met zijn hoofd in de computer. Soms kijkt hij op als ik hem groet en mompelt dan met een vage blik over zijn bril een groet terug. Altijd weer een lauwe douche bij binnenkomst. Vertel hem hoe belangrijk hij is, laat hem stralen in dat besef en leer hem gedag te zeggen. Dat knapt dit huis meer op dan een verfje.
Carla de Jong, schrijfster van romans en consultant in de gezondheidszorg
www.carladejong.nl
Lees meer:
De metafoor roept zijn eigen blokkade op. als het om cultuur gaat heb ik twee stellingen:
Cultuur is de beste meetlat van de management prestatie. er gebeurt wat de leiding feitelijk belangrijk vindt en wat ze feitelijk niet belangrijk vindt gebeurt niet.
stelling 2 is dat er geen goede of foute culturen zijn. De ene cultuur sluit beter aan bij de doelen die bereikt moeten worden en de omstandigheden waaronder dan de ander.
Dan wordt het weer een stuk eenvoudiger. Met visie, moed, vaardigheid en volharding kom je dan een heel eind. De rest is humbug
Beste Pieter. Wanneer ik lees of hoor dat iemand een “”bord voor zijn kop heeft””, zie ik niet iemand die letterlijk het verkeer in gevaar brengt. Met een “bruisend welkom “bedoelt Carla natuurlijk :CHAMPAGNE. Overigens weer verkeerd gedacht:toch bedankt voor de reactie.Uw diagnose mijn persoon betreffend :”een beetje raar , moet zijn :ontzettend raar, net als veel salarissen in de ZORG.
Beste Pieter. Wanneer ik lees of hoor dat iemand een “”bord voor zijn kop heeft””, zie ik niet iemand die letterlijk het verkeer in gevaar brengt. Met een “bruisend welkom “bedoelt Carla natuurlijk :CHAMPAGNE. Overigens weer verkeerd gedacht:toch bedankt voor de reactie.Uw diagnose mijn persoon betreffend :”een beetje raar , moet zijn :ontzettend raar, net als veel salarissen in de ZORG.
@adje rem. Ik voel me toch in de houding gezet door adje rem. Er staat in de Jong’s artikel — over hoe keer je een mammoettanker van gisteren, zondag– (ik schreef dat ik dat goed had gelezen): “Soms kun je met stenen alvast wat veranderen: breek de zusterpost af, transformeer de ingang in een bruisend welkom zoals veel ziekenhuizen het al doen”. Waarom weet adje rem zo goed dat de Jong hier bedoelt, zoals hij in zijn reactie schrijft: “Carla bedoelt overigens niet “”de entree verbouwen””, maar de PERSOONLIJKE ONTVANGST bevorderen !!” Ik vind het knap dat adje rem er dat uithaalt, terwijl er duidelijk over stenen wordt gepraat. Het kan figuurlijk zijn bedoeld, maar alleen de schtijfster weet dat, tenminste in deze weergave van de zin. Het kan letterlijk en figuurlijk zijn, maar kennelijk weet adje rem zeker dat het figuurlijk is. TOCH EEN BEETJE RAAR.
Mijn schoonmoeder woont in een aanleunappartement. Ze krijgt ondersteuning vanuit het verzorgings/verpleeghuis waar ze bij woont. Ze gaat iedere dag onder de douche en ze wordt geholpen met aankleden. Op de tijd die zij wil: een vroeg bezoek aan de dokter, mevrouw, dan komen we eerder dan anders. Het eten wordt elke dag netjes bij haar op de eettafel neergezet, het is dan al warm en er hoeft niet meer aan gedaan te worden. Een uur later wordt de vuile vaat opgehaald. Ze kan zelf kiezen wat ze wil eten. ’s Avonds komt er iemand om te helpen uitkleden. Eenmaal per week wordt er met haar buiten gewandeld en eenmaal per week komt men de medicijnen in dagdoosjes doen. Voor de pedicure wordt ze thuis opgehaald en de kapster komt bij haar thuis. Nee, zij en wij, als kinderen, hebben echt helemaal niets te klagen. Zo kan het dus ook in Nederland. En denk nou niet, dat moet mijn schoonmoeder dik betalen…..nee hoor, alles is AWBZ zorg. Behalve natuurlijk de kapster en de pedicure, die moet ze wel zelf betalen, het eten is een bedrag van 5,25 pd.
Ook zorgt de instelling voor WMOhulp om te poetsen. Daarvoor betaald ze 12,50 per 4 weken aan het CAK. Mijn echtgenoot werkt ook bij een verzorgingshuis, een ander dan waar zijn moeder woont, en daar is het precies zo geregeld. Kom eens kijken in Nijmegen, mensen.
Ook mijn moeder zit in verzorgingshuis. Ook daar werken de mensen heel hard op de werkvloer, maar dat neemt niet weg dat zij soms heel moedeloos zijn van die eeuwige strijd om alles op tijd klaar te hebben. Ja,het personeel voelt zich verwaarloosd, niet begrepen en hebben het gevoel dat er niet begrepen wordt wat voor gevecht zij iedere dag moeten leveren met te weinig mensen. Dat verwaarloosde gevoel is terecht, toch doen zij hun werk met liefde. Maar wat zou het personeel het fijn vinden om de mensen 2 x per week te kunnen douchen i.p.v. 1 x per week. En wat zouden zij het fijn vinden om eens een praatje te kunnen maken bij een bewoner, maar helaas, geen personeel genoeg om dit te kunnen doen. De ZZP(zorg zwaarte pakketten) gaan omhoog, dit betekent dat mensen meer hulp nodig hebben, helaas gaat het aantal verzorgende niet omhoog.
Wat heel erg is om te lezen: Het gedrag van verwaarloosd personeel… Hoe heeft het zover kunnen komen dat dit gedacht en geschreven wordt! Elke dag zie ik verzorgenden hard werken met weinig mensen en middelen om er het beste van te maken.
Misschien kunnen managers eens goedemorgen zeggen, meer waardering hebben voor, u begrijpt wel welke kant ik op wil.
Pieter : dank voor dit compliment, voor mij althans, maar totaal VERKEERD gedacht . Zowel zorgzakelijk, geen baan maar WERK in de zorg, als -prive hebben Carla de Jong en ondergetekende “”TOEVALLIG ??”” DEZELFDE ervaringen. Beste Ria en Pieter:Carla bedoelt overigens niet “”de entree verbouwen””, maar de PERSOONLIJKE ONTVANGST bevorderen !! Dat kost GEEN geld , maar vereist een bepaald Emotioneel Quotient EN BELEEFDHEIDSGEVOEL . Net als I.Q is E.Q. niet aan te leren. Of mevrouw De Jong hier de zo door de politici bewierookte MARKTWERKING met reclame uitdraagt leest ondergetekende niet in haar schrijven ,maar uitsluitend in uw overbodig denigrerende reactie . Is hier sprake van: zoals de waard en zijn gasten zijn ??? Waarom trouwens deze reactie, waar u beiden ook duidelijk maakt dat de ouderenzorg voor dementerenden uws inziens ook en terecht , letterlijk -shit- is??
Denk dat adje rem en Carla de Jong dezelfde zijn. Het is typisch dat adje rem — precies de twee die (wellicht terecht) kritisch zijn — van repliek dient. Ik heb de Jong ’s verhaal daarom eens goed gelezen en ja je zou het een sollicitatie kunnen noemen naar zorgopdrachten. Ria heeft gelijk: de entree verbouwen: wat heeft een demente ouder, die nooit buitenkomt en bevuilt is omdat men hem of haar niet met regelmaat naar het toilet doet (teveel werk) en nog andere zaken nu aan een leuke receptionist of entreehal: beiden ziet ze nooit. En de Jong werpt zich op om dat te veranderen via haar bureau. Bah als Jan C ga ik niet zeggen, maar het oogt wel verdacht.
Jan C-ynisch??. Hopelijk houdt u nog heel lang die nare smaak. Past wel bij uw reactie die op de persoon en niet op de inhoud gericht is. “”zoals de waard is vertrouwt hij zijn………??En bij uw karakter en managersfunctie ????
Beste Ria : consultant lijkt mij iemand die een kleine zelfstandige is , die WERKT voor het inkomen, en niet een overbetaald managersbaantje heeft , met te ruime ontslagvergoedingen,waarvan te vaak misbruik wordt gemaakt.Bent u zelf een hoog- of verspringster??
Consultant in de Gezondheidszorg????
Een goeie Consultant zou er meteen op in moeten springen. Maar zoals al die vage functie’s, die handen vol geld kosten, geld wat ten goede zou moeten komen aan de zorg voor de mens in kwestie, is het weer veel gepraat maar weinig daadkracht.
De Zorg in zijn totaliteit is een overkoepelende moloch. Een Titanic op weg naar…. Naast het geld als grote roerganger zijn er al die emnsen , die er van afhankelijk zijn, maar waar de cultuuromslag niet meer zal komen, voor de ijsberg het iedereen duidelijk maakt, dat het beter was geweest, als we als individuen beter op onze gezondheid hadden gelet. Omdat in preventie geen groot geld omgaat, is dit stuk common sense schromelijk verwaarloosd. Door de overheid, de artsen, de managers en daardoor door de mensen zelf. De wal keert het schip, daar is geen cursus klantvriendlijkheid op ingesteld.Een glimlach opzetten is altijd goed, maar je krijgt er geen grote omslag in cultureel denken over zorg mee.
Precies dit is wat ik in ons Facilitaire Zorgmodel handen en voeten heb kunnen geven. Samen met eigen herkenbare verantwoordelijkheden terug naar inhoud van zorg en welzijn.
Als je een ‘warm’ welkom wilt voelen kan ik je aanraden om eens langs de receptie van Movir te gaan.
Een mooie blog Carla. Precies zoals ik het zie en voel. Ik ben Vestigingsmanager van een wooncentrum en probeer als ‘boegbeeld’ het goede voorbeeld te zijn. Meestal gaat enthousiasme over naar de overige medewerkers. Soms zou ik wel wat dichterbij de medewerkers willen staan om hen, dit wat jij schrijft en ik voel met hen te bespreken en te laten ervaren……toch eens tijd voor plannen in de dagelijkse waan van de dag
Mooi stuk! Ik heb je artikel op Linkedin geplaatst in de groep Bestuur & Management (http://www.linkedin.com/groups/Bestuur-Management-4378278?home=&gid=4378278&trk=anet_ug_hm)
In mijn optiek wordt het woord ‘cultuur’ vaak als rookgordijn en als excuus gebruikt om inflexibiliteit en in feite dus een onprofessionele houding te verhullen.
De megafusies heb ik als manager van dichtbij meegemaakt. En ik kan zeggen dat ik de enige was binnen het MT die tegen een fusie -lees overname- was (wij hadden net de Regionale Thuiszorg helemaal afgeslankt en gingen samen met het topzware Evean met alle gevolgen nadien voor cliënten en medewerkers).
Ook hier was het hebben van een visie en het niet per se mee willen gaan in de ‘vaart der volkeren’ een uitzonderlijkheid.
Vr. groet,
Tomas Jansma
http://www.flexmind.nl
Klopt helemaal wat je schrijft Carla. Uiteindelijk is alles wat we doen mensenwerk, horizontaal en verticaal door de organisatie heen. Het draait om aandacht voor elkaar, in combinatie met professionaliteit!
Erratum: Toen ik in april dit jaar gevraagd werd om deel te nemen in de projectgroep van het Young Professionals Netwerk van FWG, voelde ik me als ’n vis in ’t water… heb toen ook je/de metafoor ‘Mammoettanker’ gebruikt voor de veranderingen die plaats vinden in de zorg. De zware top -uit- de organisatie halen: er komt geld vrij voor de vloer! Nu is ’t helaas zo dat de zware top honderdduizenden Euro’s per jaar ‘verdiend’, terwijl de zorg waar ’t om gaat ’n verlieslijdende branche is, met miljoenentekorten… Snijden is misschien lijden én zeker leiden!
Mooie beleving Carla!
Enerzijds kan ik terugvinden wat je schrijft in m’n eigen ervaringen van de 8 jaren dat ik werkzaam was ‘op de vloer – in dd zorg’.
Binnenkort adviseren mijn compagnon & ik ’n zorginstelling over Personeelsbeleid: ‘Hoe kunnen zij hun mensen behouden’, tevens heb ik ’n sollicitatie lopen als locatiemanager van ’n verzorg-/verpleeghuis: omdat IK daar ’t verschil kan maken voor de ‘smoel’ van de organisatie 🙂
Van beide word ik blij 🙂