De Houtskoolschets bevat zeven hoofdstukken en 46 pagina’s. Skipr publiceerde reeds erover. Veel onderwerpen kwamen mij bekend voor uit andere beleidsdocumenten. Twee nieuwe beleidsonderwerpen komen in de nota naar voren: het voorkómen van acute zorg en acute zorg thuis. Het eerste bijvoorbeeld door valpreventie en zorg-leefplannen voor ouderen die anticiperen op plotselinge uitval van hun mantelzorgers of verergering van hun aandoeningen. Het tweede nieuwe onderwerp wordt ‘nog niet groots opgepakt’, aldus de anonieme auteurs van de nota. Zij pleiten voor meer inzet van acute wijkverpleging, meer acute dienstverlening door sociale wijkteams en meer ambulancezorg achter de voordeur. De houtskoolschets besteedt verfrissend veel aandacht aan deze twee nieuwe beleidsonderwerpen.

Zes pijlers voor acute zorg

Het voorkómen van acute zorg en meer acute zorg thuis vormen de eerste twee van zes pijlers voor het acutezorgbeleid in de komende jaren. De andere vier zijn: regionale zorgmeldkamers, integrale spoedposten, hoogcomplexe acutezorgvragen en traumacentra. De eerste twee kwamen hierboven al aan bod. Hieronder passeren de laatste vier pijlers de revue, althans die aspecten die nog niet eerder in beleidsdocumenten verschenen.

Zorgmeldkamers

In het nieuwe acute zorglandschap kan de patiënt bij niet-levensbedreigende acutezorgvragen een landelijk telefoonnummer bellen waarna de patiënt automatisch wordt doorverbonden naar de juiste regionale zorgmeldkamer. Deze belofte/toezegging staat prominent op pagina 23 van de Houtskoolschets. Deze meldkamer verwijst door naar zorgprofessionals van de huisartsenpost, de SEH en de crisisdienst van de ggz. Met deze zin bouwt VWS voort op het wel doordachte Visiedocument van Ambulancezorg Nederland en andere brancheorganisaties.

Integrale spoedposten

VWS schetst in detail de verschillen tussen patiënten en faciliteiten van integrale spoedposten, hoogcomplexe zorg-SEH’s en traumacentra. De eerste zijn samenwerkingsvormen van huisartsenposten en SEH’s. De Houtskoolschets noemt als mooie voorbeelden: de spoedpolikliniek van het Spijkenisse Medisch Centrum, de acutezorgpost HMC Westeinde (Haaglanden) en de afdeling acute zorg van de Noordwest Ziekenhuisgroep in Den Helder. Wat ontbreekt in de VWS-nota is een beschrijving van de circa dertig functionerende AOA’s (klinische Acute Opname Afdelingen) waar spoedpatiënten ongeacht hun diagnose worden opgenomen. Hierover publiceerde ik al eerder. Ze besparen jaarlijks 1500 ziekenhuisbedden.

Vijf randvoorwaarden

Na de bespreking van de zes beleidspijlers benoemt de Houtskoolschets vijf randvoorwaarden om deze pijlers overeind te houden: 1. beschikbare medisch gegevens, 2. handhaafbare kwaliteitsnormen, 3. slimme digitale zorg, 4. door alle belanghebbenden gedragen besluitvorming en 5. betaalbaarheid. De eerste drie zijn bekende punten. De vierde randvoorwaarde, besluitvorming, is te summier behandeld. De ervaringen hiermee in de afgelopen corona-maanden komen niet aan de orde, noch het advies van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving over regiocommissarissen voor acute zorg en uitbreiding van de ROAZ met vertegenwoordigers van de vvt-sector. Bij betaalbaarheid ontbreekt een beschrijving van het belang van de SEH voor de medisch specialistische bedrijven als inkomstenbron. Boeiend is wel dat minister van Rijn overweegt om voortaan meer voor de beschikbaarheid van acute zorg te betalen en minder per verrichting.

Mijn oordeel: vier sterren

Op een schaal van vijf scoort deze VWS-nota vier sterren. Beleidsonderwerpen, pijlers en randvoorwaarden zijn beknopt en helder beschreven. Enkele missers heb ik al benoemd.
Minister Van Rijn nodigt alle belanghebbenden uit om voor 1 november te reageren op de Houtskoolschets. Onduidelijk is of onder deze grote groep genodigden ook de bestuurs- en adviesorganen vallen, zoals het Zorginstituut Nederland, de NZa, RVS en IGJ. Voor de transparantie van de besluitvorming zou het goed zijn als deze onafhankelijke instanties niet alleen onderhands hun invloed uitoefenen, maar ook in het openbaar.

Ten slotte dit: in de aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer en in de schets zelf staat dat de opstellers ook corona-ervaringen hebben meegenomen. Ik had die graag in de schets benoemd gezien en dat is niet het geval. Wellicht gaan al die belanghebbenden die voor 1 november reageren, wel hun eigen ervaringen inbrengen. Ik juich dat toe.