Uit de benchmarks van Berenschot blijkt dat de ict-kosten, preciezer gezegd de kosten van informatisering en automatisering (I&A), in de langdurige zorg de afgelopen drie jaar met circa 25 procent zijn toegenomen. De verklaring hiervoor ligt in het besef dat I&A de kwaliteit van zorg kan verbeteren en de totale kosten kan reduceren.

Investeringen in het primaire proces

Zorgorganisaties besteden de middelen vooral aan optimalisatie van het applicatielandschap, digitalisering van administratieve processen en steeds vaker ook aan domotica. Aanvankelijk betrof het met name investeringen in ondersteunende processen, maar momenteel nemen ook investeringen in het primaire proces een vlucht. Denk aan slimme sensoren in vloeren, alarmerings-apps en augmented reality-brillen om medicatiefouten te reduceren. Verder investeren zorgorganisaties in toenemende mate in de informatievoorziening, om in- en externe stakeholders tijdig van de gewenste informatie te voorzien.

Overheadkosten dalen, ict-kosten stijgen

Een positieve ontwikkeling is dat waar de I&A-kosten toenemen, de overheadkosten als geheel dalen, hoewel er grote verschillen zijn tussen de deelsectoren in de langdurige zorg. Onze benchmarks laten zien dat de overheadkosten sinds 2014 met gemiddeld 1,8 miljoen euro afnamen, terwijl de ict-kosten met gemiddeld 0,4 miljoen euro stegen. Gemiddeld genomen, overtreffen de financiële besparingen daarmee de extra I&A-kosten.

Businesscase ontbreekt

Hoewel zorgorganisaties de invloed van I&A-investeringen op de overhead redelijk in beeld hebben, geldt dat niet voor de effecten op de productiviteit, administratieve werklast, tevredenheid van zorgmedewerkers en kwaliteit van zorg. Veelal ontbreekt het aan een businesscase waarin de mogelijke consequenties op de integrale bedrijfsvoering in kaart zijn gebracht. Hierdoor kunnen zorgorganisaties niet adequaat monitoren welke effecten daadwerkelijk met I&A-investeringen gerealiseerd worden en ook niet waar nodig passend bijsturen.

Inzicht in effecten I&A-investeringen

Naar verwachting zullen de I&A-kosten de komende jaren verder stijgen. Op de agenda staan privacybescherming, informatiebeveiliging, ict-infrastructuur, optimalisatie van het gebruik van het elektronisch cliëntendossier, implementatie van cliëntportalen, business intelligence tools en domotica hoog genoteerd. Nu de I&A-kosten stijgen, ontstaat bij bestuurders en managers de wens meer inzicht te krijgen in de integrale effecten van I&A-investeringen. Oftewel, wat leveren die nu precies op?

Monitor de effecten

Ons advies aan zorgorganisaties is: zorg voor een volledige businesscase en monitor de effecten. Koppel daarbij de beoogde I&A-investeringen aan het effect op overhead, productiviteit, administratieve werklast, tevredenheid van zorgmedewerkers en kwaliteit van zorg. Met meer zicht op de kosten en baten van I&A-investeringen zullen interne discussies erover vruchtbaarder gaan verlopen.

Door: Dirk-Jan Schoneveld, Simon Heesbeen en Marco Jansen, allen werkzaam als adviseur bij Berenschot.