Wie het politieke nieuws volgt, krijgt al snel het idee dat de zorgmarkt voor de meest ingrijpende verandering sinds de introductie van het stelsel staat. De afschaffing van de verplichte 75 procent vergoeding voor niet-gecontracteerde ziekenhuizen en ggz-instellingen heeft volgens de tegenstanders desastreuze gevolgen. Maar na interviews met verzekeraars en bestudering van het polisaanbod blijkt dat de vrije artsenkeuze allerminst op de tocht staat.
Extra keuze
Geen enkele verzekeraar is van plan vergaand te snijden in de zorgtoegang van de naturapolis. En ook de restitutiepolis met een garantie op vrijezorgkeuze wordt niet snel onbetaalbaar, zoals vaak wordt beweerd. Deze wordt al jaren gedrukt door kleinere restitutieverzekeraars als DSW en Ditzo. Integendeel, er is een andere beweging gaande: verzekeraars richten zich op de betrekkelijk nieuwe selectiefpolis die gericht is op consumenten die bewust keuzevrijheid inleveren in ruil voor een scherpere premie. Dit betekent dat consumenten niet worden gekort, maar juist een extra keuze krijgen in het toch al overvolle aanbod van zorgpolissen. En deze beweging zal ook bij handhaving van de huidige zorgwet doorzetten.
Van armoede- naar kwaliteitspolis
Het op grote schaal aan de man brengen van de selectiefpolis is echter geen makkelijke opgave voor verzekeraars. De huidige selectiefpolis is met slechts 2 procent marktaandeel nog niet populair bij consumenten en hierin lijkt ook dit overstapseizoen geen grote verandering gekomen. Het eerste probleem is dat veel consumenten waarde hechten aan keuzevrijheid en de besparing nihil is. De selectiefpolis is weliswaar scherp geprijsd, maar via vergelijkers is gemakkelijk te achterhalen dat je voor dezelfde premie ook een online polis mét volledige zorgtoegang kunt afsluiten. Het tweede probleem is dat consumenten nog onvoldoende worden overtuigd dat een grotere reisafstand hun een betere kwaliteit van zorg oplevert. Voor verzekeraars is het namelijk cruciaal om zorggebruikers te verleiden om te kiezen voor de selectiefpolis. Meer patiëntenvolume betekent namelijk dat de verzekeraar kan zorgen voor betere inkoopdeals, een scherpere premie en uiteindelijk beheersing van zorgkosten. Ondanks alle inspanningen blijkt zorgkwaliteit echter nog enorm lastig transparant te maken en al helemaal moeilijk uit te leggen aan consumenten.
Besparing is ver weg
Er moet dus nog veel gebeuren voordat de wetswijziging een besparing van 1 miljard euro oplevert, zoals minister Schippers verwacht. In theorie hebben verzekeraars door de wetswijziging natuurlijk voldoende mogelijkheden om grote patiëntenstromen te verplaatsen naar doelmatige aanbieders om stevige kortingen te bedingen. Maar wanneer de geselecteerde zorgaanbieders niet bij machte zijn de eigen kosten te verlagen, dan komt het ‘bespaarde’ bedrag als een hefboom terug in de overige onderdelen van het totale contract met de zorgaanbieder. Hier komt nog bij dat de uitvoerbaarheid van de selectiefpolis zeer complex is voor bijvoorbeeld huisartsen en ziekenhuizen, die in hun advies en behandeling rekening moeten houden met de verzekeraar en het type polis.
Zorgverzekeraar tussen hoop en vrees
De vraag is hoeveel geduld de politiek nog heeft. Verzekeraars moeten de politiek overtuigen dat zij hun rol als regisseur waarmaken en dat een eventuele stelselherziening met minder marktwerking niet nodig is. Dat verzekeraars onder het vergrootglas van de politiek liggen is duidelijk. Er is kritiek op de schijn van risicoselectie, het oppotten van tegoeden, de verharding van de contractering en de omvangrijke marketingcampagnes. De nieuwe zorgwet is voor verzekeraars mogelijk een volgende stap om grip te krijgen op de steeds maar stijgende zorgkosten, mits zij deze vol overgave zetten. Maar ook ambitieuze zorgaanbieders kunnen ervan profiteren. Eindelijk kunnen aanbieders worden beloond wanneer zij zich onderscheiden op kwalitatief hoogwaardige of doelmatige zorg. Voor de consument zou dit niet alleen een scherpere premie moeten opleveren, maar ongeacht de polisvorm ook een hoogwaardiger zorgaanbod.
Jan Berkvens, partner bij IG&H Health
Hr. Berkvens komt tot zijn conclusie dat de vrije artsenkeuze allerminst op de tocht staat na ‘interviews met verzekeraars en bestudering van het polisaanbod’.
Het getuigt minstens van naïviteit om op basis van deze deskresearch tot genoemde conclusie te komen. Interviews met verzekeraars zullen niet het objectieve beeld opleveren dat hier toch wel gezocht wordt.
En bestudering van het polisaanbod heeft in zijn algemeenheid geen zin omdat polissen niet absoluut richtinggevend zijn aan de praktijkgang en in het bijzonder heeft het geen zin omdat de huidige polissen natuurlijk nog de huidige polissen zijn.
De overheid wil dat de zorgverzekeraars de kwaliteit van zorg bevorderen en tegelijkertijd de kosten van zorg drukken. Daartoe moeten ze in onderhandelingen de zorgaanbieders onder druk zetten en schijnen zij beter dan burgers te kunnen bepalen wat kwalitatieve zorg is voor ieder individu (zonder hun winstoogmerk uit het oog te verliezen…). Een basale weeffout in het systeem; het lukt immers niet; ook niet na een wijziging van de ZVW.
Het wordt tijd dat de politiek inziet dat niet de vraag van de zorgconsument, maar de organisatie van de zorg geldverslindend is. Laatst las ik nog een advertentie in de krant waar een consultant 150! nieuwe zorgadviseurs zocht, terwijl 3 pagina’s verder het ontslag van 1000! zorgverleners werd aangekondigd. Dat geeft kernachtig weer in welke richting we gaan: een steeds complexer en daardoor steeds onbetaalbaarder zorgsysteem dat ten koste gaat van kwaliteit …
Kortom, versimpeling van ons zorgsysteem is de enige remedie. Een echte marktwerking waarbij burgers hun zorgverleners vrij kunnen kiezen in overleg met de huisarts en waarbij de kosten inzichtelijk zijn, eventueel gebudgetteerd door de zorgverzekeraar op klantniveau, zou het overwegen waard zijn. Laat de verzekeraars gewoon verzekeren.
Goed dat de eerste kamer de vernieuwde ZVW tegenhoudt, zodat we niet nog verder in dit moeras van machtiger zorgverzekeraars wegzinken. Want met macht wordt onze zorg noch beter, nog goedkoper. Wel met eenvoud en vertrouwen.
Precies. Daarnaast gaat de blogger voorbij aan het principiele punt van de wetswijziging en de vraag of het gezien Europees recht wel kan.
Ik heb overigens wel een voorstel om te besparen: reclame van de ZV verbieden zal al een dikke 400 miljoen euro opleveren. Terugdringen bureaucratie in de zorg zal de rest wel doen.
Als zorgverzekeraars de bevoegdheden niet gaan gebruiken, hoef je ze niet in te voeren ook natuurlijk.
We zullen alvast een juichpak aandoen… die 1 miljard is gebakken lucht vanaf dag 1…