Het thema datagedreven zorg is booming en de congressen en bijeenkomsten over het onderwerp buitelen over elkaar heen. In veel sessies worden mooie successen gedeeld en ad hoc puntoplossingen gepresenteerd; use cases die door zorgprofessionals op afdelingen zijn geïnitieerd.

Technologisch fundament

De datagedreven ambities op het terrein van e-health, thuismonitoring, personalised medicine, remote care of het verkorten van doorlooptijden op de SEH bijvoorbeeld, vragen om een technologisch fundament en meer regie van IT-afdelingen van zorginstellingen. En daar ontbreekt het in onze ogen aan. Een succesvolle toepassing is een mooi begin, maar niet als het wiel elke keer, door elke afdeling opnieuw moet worden uitgevonden.

Een datagedreven toekomst vraagt om een schaalbaar en efficiënt fundament, een goede samenwerking, en kennisdeling tussen domeinexperts en zorgprofessionals, leveranciers van technologie en system integrators. De IT-afdeling van een zorginstelling moet daar een orkestrerende rol in pakken.

De waarde van IT voor de patiënt

Veel IT-afdelingen van zorginstellingen hebben nu vooral een faciliterende rol. Ze moeten af van het idee dat ze alleen geld kosten en gaan inzien dat ze waarde kunnen toevoegen en bestuurders moeten gaan inzien dat IT-afdelingen waarde kunnen toevoegen in de reis naar datagedrevenheid. We horen te vaak de opmerking dat ‘een investering in IT geen investering in de patiënt is’. Dat klopt niet, een investering in IT is juist wel een investering in de patiënt. Patiënten van ziekenhuizen die in staat zijn met geavanceerde analytics en AI-oplossingen de belofte van datagedreven zorg waar te maken, profiteren volop van investeringen daarin. Daardoor wordt de zorg voor die patiënten zinvoller, beter en efficiënter. In die zin verschilt de gezondheidszorg niet van andere sectoren die data gebruiken als objectieve basis voor beslissingen. De ambities en de uitdagingen zijn in die sectoren vergelijkbaar en daarmee kan de zorg zijn voordeel doen.

Mismatch

Veel initiatieven op het gebied van datagedreven werken in de zorg komen tot nu toe uit de koker van de business. Artsen en verpleegkundigen zien toepassingen en initiëren een use case, vaak geïsoleerd op een zorgafdeling. Pas op het allerlaatste moment komt de IT-afdeling eraan te pas. De kans is groot dat de juiste infrastructuur of tooling ontbreekt of dat de nieuwe oplossing lastig in te passen is in de bestaande omgeving. Die mismatch is te voorkomen als de IT-afdeling de regie pakt en een technologisch datafundament realiseert dat meer dan slechts één toepassing ondersteunt.

In de praktijk

Er zijn al een aantal goede voorbeelden van samenwerkingen tussen verschillende afdelingen, functies en instanties die datagedreven zorg een stuk dichterbij brengen. Zo wist Treant met zowel ziekenhuizen als vvt-instellingen het overzicht in de coronacrisis te behouden. Treant had voor het ziekenhuis in Emmen al binnen enkele dagen na de eerste uitbraak van covid in Nederland een capaciteitsmanagementsysteem voor bedden en personeel gerealiseerd, mede dankzij het fundament dat IT had neergezet en de nauwe samenwerking tussen capaciteitsmanagers en ontwikkelaars. Zo hielden ze grip op de situatie.

Een ander sprekend voorbeeld is Amsterdam UMC, dat met een team van oncologen, oncologisch chirurgen, pathologen en data scientists van SAS een AI-model heeft ontwikkeld om het effect van de aanpak van alvleesklierkanker te meten. Zij werken nu samen met IT om het te gaan borgen binnen het dagelijkse klinische proces. In de position paper over datagedreven werken van het Amsterdam UMC worden samenwerkingen als deze als een integraal onderdeel van hun aanpak gezien.

Daarnaast heeft het Erasmus MC de Data Hub opgericht om de samenwerking tussen de verschillende partijen (IT, data analisten en artsen) te waarborgen.

Publiek-private samenwerking

Vervolgens moet een goede samenwerking op gang worden gebracht tussen de IT-afdeling, ontwikkelaars en eindgebruikers, zoals artsen, verpleegkundigen en patiënten, die met ideeën komen en met de oplossingen gaan werken, de ontwikkelaars en het management. Domeinkennis is onmisbaar.

Daarnaast zullen technologie-leveranciers als Microsoft, consultancybureaus als Deloitte en system integrators, die in andere sectoren al veel ervaring hebben opgedaan met technologie voor datagedreven werken, betrokken moeten worden. Het succes moet komen van een publiek-private samenwerking, waarin kennisdeling een belangrijke rol speelt.

Dit betekent dat de chief medical innovation officer (cmio) en de chief information officer (cio) van een ziekenhuis beste vrienden moeten worden. Want alleen op die manier kunnen ze er hand in hand voor gaan zorgen dat de innovatie die in de business ontstaat, gerealiseerd en ondersteund kan worden met de technologie die de IT levert. Wij pleiten ervoor dat er op elk toekomstig congres over datagedreven zorg sessies plaatsvinden waarin cmio’s en cio’s samen vertellen hoe ze handen en voeten geven aan datagedreven zorg.

Antonie Berkel, Technical Account Manager Public & Health en Joost Huiskens, Industry Expert Healthcare bij SAS