“VWS schroeft subsidies voor preventie terug”, de kop boven het recente Prinsjesdag-artikel op Zorgvisie. Met daarbij de oproep om het ‘IZA door te zetten’. Dat valt wat ons betreft niet te rijmen. Preventie en gezondheidsbevordering vormen de spil van IZA en GALA. Het toekomstig terugschroeven van middelen is een tegenstrijdig en onwenselijk signaal. Daarom slaken we vanuit Zuid-Limburg een nadrukkelijke hartenkreet richting politiek en een nieuw te vormen kabinet om de komende jaren te kiezen voor gezondheid en vitaliteit en dat ook te stimuleren! Laat welwillende partijen niet dweilen met de kraan open in het belang van de gezondheid en toegankelijkheid van zorg in de regio.

‘Limburg-factor’

Zeker in onze eigen regio is blijvende focus op preventie en vitaliteit noodzaak. Wie de recent gepubliceerde regiobeelden namelijk eens goed onder de loep neemt, ziet dat Zuid-Limburg er op vrijwel alle gezondheidsfacetten negatiever uitspringt in vergelijking met de rest van Nederland. Deze regio kent relatief grotere gezondheidsverschillen in termen van bijvoorbeeld chronische ziekten, overgewicht en beweegarmoede. Maar ook gelet op psychosociale en sociaaleconomische factoren kleurt deze regio rood ten opzichte van regio’s. Helaas is dit voor ons geen nieuws en bouwen al jaren aan een stevig gezondheidsnetwerk met tal van partijen om het tij te keren. Van de Provincie Limburg en de GGD tot de zorgverzekeraars gemeenten en andere zorgaanbieders.

Over domeinen heen

Een integrale aanpak is dan ook randvoorwaardelijk om iets te veranderen aan de bestaande gezondheidsachterstanden. Partijen die elkaar vertrouwen, iets gunnen en gezamenlijk zoeken naar innovatieve oplossingen over domeinen heen. Lokale partijen kunnen dat zeker oppakken, maar hebben daarvoor ruggensteun nodig van een overheid die beschikt over een lange adem als het gaat om preventie. Het is onze taak als universitair medisch centrum om het gezondheidsnetwerk te voeden met kennis, kunde en expertise over leefstijl en gezondheidsbevordering (naast onze zorgtaak). Niet voor niets draagt onze eigen strategie de titel ‘Gezond Leven’ en dragen we een ‘+’ in onze naam die dat nog eens benadrukt. Daarbovenop kiezen we in onze recente aangekondigde verdere integratie met de Universiteit Maastricht expliciet voor ‘healthy society’ als een van de twee centrale thema’s van onze nieuw te volgen koers. Wij kiezen nadrukkelijk voor gezondheid en vitaliteit vanuit een integraal perspectief. Niet alleen uit wens, maar uit noodzaak.

Niet te verenigen

Maar hoe keren we het uiteindelijk daadwerkelijk het tij? Dat is de centrale vraag die ons dagelijks bezig houdt. Het ontbreekt nu in Nederland nog te vaak aan implementatiekracht en eigenaarschap om effectieve interventies en preventieve aanpakken op te schalen. Zeker als een komend kabinet de geldkraan daadwerkelijk wat verder dicht draait, zal dat nog lastiger gaan worden. Structurele verandering vergt een visie die verder reikt dan een kabinetsperiode. Met passende bekostiging, wet- en regelgeving en verankering in de regio. Het IZA biedt daar zeker de handvatten voor. Integrale en passende zorg kan echter alleen goed worden vormgegeven onder de voorwaarde dat er blijvende aandacht is voor preventie. Het is dan ook niet te verenigen met de gepresenteerde Prinsjesdagplannen om die investeringen op termijn terug te schroeven.

Door: Dr. Helen Mertens, voorzitter Bestuur Maastricht UMC+ en prof. dr. Stef Kremers, lid Bestuur Maastricht UMC+ en hoogleraar Gezondheidsbevordering