Ook op allerlei minder zichtbare plekken wordt de pijn duidelijker. Bij zorgverzekeraars, het uitkeringsloket, in spreekkamers, bij jongerenwerkers en sociale wijkteams. Het gaat allang niet meer alleen om het bestrijden van een uitbraak, maar ook om de bescherming van de gezondheid van de gehele bevolking. Vooralsnog ontbreekt gecoördineerde actie om de bijwerkingen van de lockdown te beperken en Nederland zo gezond mogelijk de crisis door te leiden.

Urgent en noodzakelijk

Met veel belangstelling lazen wij het artikel waarin Marian Kaljouw pleit voor meer doorzettingsmacht voor onafhankelijke instanties als de NZa, het Zorginstituut en de IGJ, als de gewenste netwerksamenwerking hapert. Wij zien nu, in deze fase van de corona-uitbraak, de invulling van deze rol ook als urgent en noodzakelijk om de gezondheid van onze bevolking te beschermen.

We hebben in Nederland een signalerings- en responsstructuur om infectieziektedreigingen op te sporen, te beoordelen en bestrijdingsmaatregelen te treffen. Een dergelijke samenwerkingsstructuur is nú ook nodig om de schade van de lockdown te beperken. Om erger leed te voorkomen moet alle ondersteuning worden benut. Zelfzorg, burgerinitiatieven, projecten vanuit de GGD’en, het Steunpunt Coronazorgen, steunpakketten voor ondernemers, ondersteuning bij (dreigende) schulden. Maar ook het stimuleren van een gezonde leefstijl vanuit werkgevers en zorgverzekeraars en regelingen voor bijzondere doelgroepen waaronder dak- en thuislozen en vele gemeentelijke initiatieven.

Acties

Wie houden zicht op de mensen die, ondanks de initiatieven, toenemend in de verdrukking komen? En het allerbelangrijkst: wie zorgen ervoor dat noodkreten niet alleen worden geregistreerd op dashboards en in rapporten, maar worden omgezet in acties om de gezondheid te beschermen?

Meer samenwerking is nodig, maar gaat niet vanzelf. Volgens de Wet publieke gezondheid is het “bevorderen van de totstandkoming en de continuïteit van en de samenhang binnen de publieke gezondheidszorg en de afstemming ervan met de curatieve gezondheidszorg…”, de taak van de colleges van burgemeester en wethouders. Het is een illusie dat 352 eigenstandige colleges van burgemeesters en wethouders dit kunnen realiseren in ons versnipperde zorgstelsel.

Verbinder

Laat daarom de Nederlandse Zorgautoriteit en/of Zorginstituut Nederland, los van politieke belangen, de rol van verbinder pakken, in letterlijke en figuurlijke zin. Richt een voor iedereen zichtbare coördinatiestructuur in om signalen op te pikken en te duiden. Daarnaast om kwalitatieve en kwantitatieve data bijeen te brengen, kennis over beschikbare ondersteuning te delen en de netwerksamenwerking te versterken.

Met ruime ondersteuning van ervaren crisisprofessionals, verbonden met de koepels en wetenschappelijke verenigingen van zorgverleners, het RIVM, de inspecties voor Gezondheidszorg en Jeugd en het Landelijk Operationeel Team Corona. Doe dit vooral met veel aandacht voor professionele dialoog. Zo kun je met elkaar leren hoe je passende zorg vorm geeft in deze unieke omstandigheden.

Krachten bundelen

We moeten nu de krachten bundelen, eventuele schotten doorbreken en met elkaar in gesprek blijven. Alleen als we in gezamenlijkheid zicht houden op de noden die mensen hebben en actief nagaan of de beschikbare ondersteuning benut wordt, kunnen we de negatieve bijwerkingen van de lockdown beperken.

Door Marleen Kraaij – Dirkzwager, arts Maatschappij + Gezondheid in Elburg en Nynke Postma, anesthesioloog – intensivist in Winterswijk