De Tweede Kamer heeft al ingestemd met het wetsvoorstel winstuitkering in de zorg en de vaste commissie voor VWS van de Eerste Kamer heeft het voorbereidend onderzoek inmiddels afgerond en een voorlopig verslag gepubliceerd.  Verschillende fracties hebben tientallen vragen geformuleerd en het is nu wachten op de Memorie van Antwoord van de indieners van het wetsvoorstel.

Zorginnovatie

Dit wetsvoorstel heeft als doel knelpunten in de financiering van met name ziekenhuizen weg te nemen. Er wordt ingezet op investeerders met een lange adem; partijen die uit zijn op een snel resultaat, in de discussie aangeduid als ‘sprinkhanen en cowboys’ worden geweerd. Het wetsvoorstel vergroot zo de investeringsmogelijkheden voor zorginnovatie en kan een kwaliteitsimpuls betekenen voor financieel gezonde ziekenhuizen. Risico is wel dat die investeringen uitsluitend terecht komen bij de koplopers in ziekenhuisland die zich gaan toeleggen op de meest rendabele patiënten. Wij plaatsen daarom twee kanttekeningen bij het wetsvoorstel.

Dichte kredietkraan

Allereerst denken wij dat  het wetsvoorstel in de huidige vorm vooral een oplossing gaat bieden voor  zorginstellingen die er goed voor staan. Het wetsvoorstel stelt namelijk een aantal solvabiliteitseisen waaraan in ieder geval moet zijn voldaan, voorafgaand aan een eerste winstuitkering. In 2012 zaten slechts 16 van de 77 ziekenhuizen boven de in het wetsvoorstel gestelde solvabiliteitsnorm. Pensioenfondsen, de door de Minister beoogde investeerders, zullen uit oogpunt van reputatierisico en vooral ook gelet op hun rendementseisen, niet snel investeren in een ziekenhuis dat het moeilijk heeft.  Een investeerder met lef zou in het wetsvoorstel de ruimte moeten krijgen een probleem op te lossen om zo een faillissement af te wenden. Helaas voorziet het huidige wetsvoorstel daar niet in.

Ziekenhuizen

In de tweede plaats stapt de Minister met het wetsvoorstel iets te gemakkelijk heen over de zorg die is uitgesproken dat de nieuwe regeling kan leiden tot risicoselectie door ziekenhuizen. Meerdere fracties, waaronder PvdA, CDA en D66, stellen hier in het voorlopig verslag vragen over. Ziekenhuizen die winst willen gaan uitkeren zullen zich nog meer gaan richten op de meest rendabele zorgtrajecten. Zorgverzekeraars sturen daarbij vanuit hun regisseursrol naar voorkeursaanbieders met de laagste prijzen. Gevolg hiervan kan zijn dat de onrendabele zorgprestaties terecht zullen komen bij een kleinere groep ziekenhuizen dan nu het geval is.

Risicoselectie

Het wetsvoorstel verbiedt risicoselectie niet: een amendement daartoe is niet aangenomen. Zorgverzekeraars zullen ook niet direct op de rem trappen zolang zij maar aan hun zorgplicht kunnen voldoen. De keuzevrijheid voor patiënten zal daardoor kunnen afnemen.  De oplossing ligt wat ons betreft niet in het wetsvoorstel dat winstuitkering mogelijk maakt. In de verhouding tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders zal wel extra aandacht besteed moeten worden aan de aansluiting tussen werkelijke, realistische kosten van behandeling enerzijds en de hoogte van de vergoeding die verzekeraars betalen anderzijds. De NZa kan hier bijvoorbeeld met kostprijsonderzoeken een faciliterende rol spelen.

mr. D. (Dieuwke) Dijkmans van Gunst, mr. drs. T.R.M. (Tom) van Helmond en mr. F.L. (Frank) Leijdesdorff

Advocaten werkzaam binnen het Zorgteam van Loyens & Loeff N.V.