Minder politiek risico betekent ten eerste: niet de ziekenhuizen aanpakken. Want de politicus die een ziekenhuis sluit, krijgt de hele plaatselijke bevolking tegen zich. Ten tweede betekent het: niet het betaalsysteem veranderen. Want dan is er altijd wel een verliezende partij die de trom gaat roeren. Ten derde moeten regering en parlement niet volstaan met wetten: dat is denken in structuren.

Politiek draagvlak
Woorden van deze strekking sprak professor Rafael Bengoa van de Deusto Universiteit te Bilbao op 9 mei tijdens het zeventiende Internationale Congres over Geïntegreerde Zorg. Dat vond plaats in Dublin en trok 1150 deelnemers. Bengoa – in een vorig leven minister van Volksgezondheid van de Spaanse regio Baskenland – sneed met zijn voordracht een nieuw onderwerp aan: het werven en behouden van politiek draagvlak voor beleid gericht op de invoering van geïntegreerde zorg. Andere congres-voordrachten (in Dublin en ook in eerdere jaren elders) gingen vooral over het verwerven van draagvlak voor geïntegreerde zorg bij patiënten, professionals en managers.

Ketenzorg bevorderen
Na de hierboven genoemde waarschuwingen ging Bengoa in op wat politici wél moeten doen om ketenzorg te bevorderen. Ik noem enkele punten zonder toelichting: positie van patiënten versterken in het beleid; elektronische communicatie verbeteren tussen patiënten en professionals;  transparantie in de zorg vergroten; extra financiële middelen inzetten voor zorginnovatie; gedeeld leiderschap en co-creatie bevorderen en ten slotte regio’s uitnodigen om met geïntegreerde zorg voorop te lopen. Bengoa deed een beroep op de vele wetenschappers die naar zijn voordracht luisterden om te komen tot realtime evaluaties van zorginnovaties. Traditionele wetenschappelijke publicaties daarover verschijnen te laat: ze komen als mosterd na de maaltijd. Daar kunnen politici niet op wachten. Zij willen snelle en korte tussenrapportages van onafhankelijke onderzoeksgroepen die voorzien zijn van adviezen over doorgaan en bijstellen van de innovatie of ermee stoppen.

Tegen de stroom op
Een van de wetenschappers die naar Bengoa kwam luisteren, was Dominique Somme. Ik werk en publiceer al jaren met hem samen en ontmoette hem na Bengoa’s lezing. Somme is arts en hoogleraar geriatrie aan de Universiteit van Rennes. Sinds 2014 roeit hij tegen de stroom op om in Frankrijk te komen tot geïntegreerde zorgverlening aan mensen met dementie. Tegenwoordig is Somme ook lid van het adviesteam Volksgezondheid van de nieuwe Franse president Emmanuel Macron. Dat team kiest, kort geformuleerd, voor een politieke aanpak zoals door Bengoa geschetst: versterking van de ketenzorg door in te zetten op de bovengenoemde onderwerpen. De verwachting van Somme is dat Macron hiervoor kiest. Of hij deze ambitie kan realiseren, hangt af van de steun in het nieuwe parlement. Het zou een grote ommekeer betekenen in de Franse gezondheidszorg als Bengoa’s voorstellen daar werkelijkheid worden.