Vanboeijen, Diafaan, Zorggroep Sint Maarten. Alleen al in de afgelopen twee maanden kwamen drie zorginstellingen in het nieuws omdat medewerkers het bestuur of de commissarissen naar huis stuurden. Zo’n revolte van het personeel kwam vroeger – als ik het me correct herinner – veel minder vaak voor. Een mogelijke verklaring voor deze ‘emancipatie van de werkvloer’ zou de komst van de zelfsturende teams kunnen zijn. Met ‘zelfsturende teams’ impliceer je immers dat zorgmedewerkers zelfstandig(er) opereren. Die nieuwe zelfstandigheid zou wel eens kunnen leiden tot een meer zelfbewuste, mondige ondernemingsraad die eerder geneigd is zich hard op te stellen ten opzichte van de bestuurders en toezichthouders en niet bij de pakken neer gaat zitten.
Wkkgz
Een tweede theorie over de strijdbaarheid kan de introductie van de Wkkgz zijn. Deze nieuwe klachtenwet regelt onder andere dat zorgaanbieders een geschillencommissie moeten hebben. In die klachtencommissie zitten klachtenfunctionarissen en dat zijn doorgaans medewerkers. De bestuurders zijn op grond van de Wkkgz verplicht om met de klachtencommissie in overleg te gaan over betere zorg. Wellicht dat het overleg in deze commissies eerder uitmondt in discussies met als effect dat ‘werkvloer’ en management sneller dan voorheen tegenover elkaar komen te staan.
TSN
Ten slotte zou je kunnen betogen dat de landelijke medewerkersprotesten in de thuiszorg naar aanleiding van de TSN-crisis inspirerend werken voor ontevreden medewerkers. De kranten staan immers vol met vakbondsprotesten en thuiszorgmedewerkers die stadhuizen bezetten.
Dit zijn natuurlijk allemaal hypotheses. Het zou interessant zijn als er wetenschappelijk onderzoek naar gedaan zou worden. Wat in ieder geval wel vaststaat is dat de rol van de medezeggenschap in de zorg op cruciale punten aan het veranderen is. Daarom organiseert Zorgvisie op 8 september het congres ‘Medezeggenschap in de zorg, sterker in onrustige tijden’. Niet te missen voor ieder OR-lid in de zorg.
Wat ik in de analyse toch wel een beetje mis is dat het zeer terecht kan zijn dat medewerkers meer het heft in eigen hand nemen. Tenslotte zijn zij het die het eerste misstanden in de organisatie en het management signaleren. Dus misschien moeten we er wel heel blij mee zijn dat medewerkers bestuurders en toezichthouders meer naar huis sturen. We hebben voldoende misstanden gezien in de zorgwereld. Tegenmacht daartegen is uitstekend.