Marc Berg hekelt in zijn blog van 21 januari jongstleden de critici van de concentratiegolf die momenteel over de curatieve zorg heen spoelt. Volgens Berg is het common sense dat oefening kunst baart en dat concentratie leidt tot efficiëntere en dus goedkopere zorg. Met name onderzoek van het iBMG, Nivel en IQ Healthcare, verenigd in het consortium Onderzoek naar de kwaliteit van zorg, moet het ontgelden. Hun rapport laat immers zien dat de relatie tussen volume, kwaliteit en kosten een stuk ingewikkelder ligt.
Weinig te merken van kwaliteit
Ondertussen gaat op basis van Berg’s common sense de gehele zorg op de schop. Iedereen is aan het concentreren; of het nu om ‘complexe’ of om ‘eenvoudige’ ingrepen gaat. Daarbij valt op dat iedereen de mond vol heeft van kwaliteit en kosten, maar dat daar in de praktijk weinig van te merken is. Kwaliteit wordt op geen enkele plek gemeten. De gegevens uit onze casestudies wijzen uit dat de kosten eerder toe- dan afnemen: grote investeringen, veel reizen voor patiënten, meer ingrepen om de norm te halen. Er was slechts één uitzondering, maar daar ging concentratie gepaard met een nieuwe techniek. Het leek echter eerder door die techniek te komen dat de kosten afnamen. Systematisch onderzoek is niet voorhanden.
Het gaat niet over patiënten
Het is droevig dat het bij de discussie over concentratie eigenlijk helemaal niet over patiënten gaat. Ja, natuurlijk, iedereen heeft er de mond van vol dat patiënten betere kwaliteit willen en volume = kwaliteit, dus waar heb je het over? Dat het bij ‘echte’ patiënten ook nog om andere dingen, gaat ziet men over het hoofd. Zo blijken er nauwelijks afspraken over voor- en nabehandeling bij concentratie te bestaan. Echte patiënten hebben bovendien de vervelende neiging meer dan één diagnose te hebben. Hoe goed is zorg als je voor iedere kwaal naar een ander ziekenhuis moet? En wat betekent het als je voor een bevalling alleen nog in het ziekenhuis terecht kunt omdat het bevallingscentrum te ver weg is? Vrijwel niemand in de volumediscussie is met dit soort zaken bezig. Concentratie is vooral een ding van ziekenhuizen en professionals. De patiënt is de grote afwezige.
De zorg is te complex
We zouden beter moeten weten. Je kunt niet op basis van een common-sense-idee de gehele ziekenhuiszorg hervormen. De zorg is een te complexe omgeving om volgens één principe te werken. Uit ervaring weten we dat er al snel allerlei onverwachte en perverse reacties optreden. Small is beautiful is nog zo’n common-sense-term. Kleinere ziekenhuizen doen het op een aantal kenmerken beduidend beter dan grotere. Moeten we hier dan met zijn allen achteraan gaan lopen? Nee, natuurlijk niet. Maar roepen dat klein zich maar moet bewijzen terwijl groot dat niet hoeft, is net zo onzinnig.
Roland Bal, professor healthcare governance aan de Erasmus Universiteit
Heerlijke , eerlijke reactie van de heer Bal op de common…….non-sense beweringen. Jarenlang heb ik met een bal bal geoefend, maar nooit van welke club dan ook een contract gekregen. Aanleg , Gevoel , Aandacht en Concentratie , dus kwaliteit , schijnen en lijken , ook mij, toch belangrijker dan de zo vaak aangehangen en gepropageerde ervarings-KWANTITEIT-theorie van de vele non-sense-deskundigen .
Goed dat de patiënt weer in beeld is ! Daar doen al die professionals het tenslotte voor.
Dank voor uw reactie op de blog van Berg van vorige week.
Prof. Berg is natuurlijk al jaren bekend als een aanhanger van een postmoderne Anglo-amerikaanse consequentialistische (Bentham)kijk op onze samenleving en de positie van de gezondheidszorg daarin. Hij is daarmee een belangrijke ondersteuner en initiator van het huidige overheidsbeleid, gericht op meer marktwerking in de zorg, en het geloof in de louterende werking van de markt.
Een meer deontologische ethiek gebaseerd op de filosofie van Kant past meer bij de gezondheidszorg en leidt tot een Rijnlandse kijk op de zorg. Dit heeft veel meer kansen in zich om een duurzame beschikbaarheid van kwalitatief hoogwaardige zorg voor iedereeen in de samenleving blijvend te borgen.
De door Berg en vele anderen gepropageerde ‘spreiding en concentratie’ gedachte zal uiteindelijk leiden tot afbraak van beschikbaarheid, solidariteit en kwaliteit van zorg tegen hogere kosten. Kortom het tegenovergestelde van wat steeds wordt beweerd. Daarom nogmaals dank voor het aangeven van de keerzijde van de veel te dominante visie van Berg.