Dit hebben zij onder meer gedaan omdat in brieven van 17 en 18 december 2013 het ministerie van Financiën schrijft dat als gevolg van het afschaffen van het zelfstandig declaratierecht van de medisch specialist jegens cliënten en verzekeraars het fiscaal ondernemerschap voor de inkomstenbelasting vervalt. Tevens beschrijft het ministerie in de brieven aan welke voorwaarden een dergelijke samenwerking moet voldoen. Daarom hebben in de meeste gevallen partijen goedkeuring, een zogeheten ‘ruling’, bij de Belastingdienst aangevraagd om naheffingsaanslagen te voorkomen.

Ruling

In het nieuwsbericht op Zorgvisie.nl Specialist mag zelfstandig ondernemer blijven wordt een specialistenmaatschap vermeld die voor de samenwerking met een ziekenhuis een ‘ruling’ heeft waarin de Belastingdienst het fiscaal ondernemerschap voor de inkomstenbelasting erkent. De exacte feiten van deze casus die aan de Belastingdienst is voorgelegd, is ons niet bekend. Wij kunnen echter niet meegaan in de stelling dat de conclusie (ruling) van de Belastingdienst de deur wijd open zet voor terugkeer naar het model van voor 1 januari 2015, zoals de heren De Leede en Sluijs in het artikel beweren. Deze ruling wekt echter wel die suggestie. Dit heeft al geleid tot Kamervragen van de CDA-fractie, die zich hardop afvraagt of de adviezen inzake het opzetten van coöperaties fiscaal nodig waren.

Fiscaal ondernemer

Volgens ons ligt het iets genuanceerder. Wij onderschrijven dat het óók vanaf 1 januari 2015 denkbaar is dat de maten in een specialistenmaatschap voor de heffing van de inkomstenbelasting fiscaal ondernemer zijn. De brief van het Ministerie van Financiën van 17 december 2013 voorziet ook in deze mogelijkheid, zij het dat naar de mening van het ministerie het vervallen van het declaratierecht dan wel moet worden gecompenseerd door het lopen van substantieel ondernemersrisico. Zolang een specialistenmaatschap voldoet aan de criteria van zelfstandigheid: reële en substantiële ondernemersrisico’s lopen (voldoende personeel in loondienst, voldoende investeringen in vaste activa voor eigen gebruik/voor eigen rekening en risico) en continuïteit, kan voor de inkomstenbelasting sprake zijn van fiscaal ondernemerschap. Elke situatie zal daarbij op zijn eigen merites moeten worden beoordeeld.

Zelfstandige betekenis

Bij het gebruik van een bv of coöperatie zal de Belastingdienst beoordelen of deze rechtspersoon zelfstandige betekenis heeft en of de vrije vervangbaarheid van de medisch specialisten goed is geregeld. In deze situatie stelt de Belastingdienst niet de voorwaarde dat de bv of coöperatie substantiële ondernemersrisico’s moet lopen, zoals personeel aannemen en investeringen doen.

Maatschap onder voorwaarden

Uit een en ander volgt dat de Belastingdienst eerder een bv of coöperatie zal accepteren dan een maatschap. Dit neemt uiteraard niet weg dat als een maatschap aan de voorwaarden voldoet, de Belastingdienst ook een maatschap zal accepteren. Wij verwachten dat de minister bovengenoemde elementen zal meenemen in zijn antwoord op de Kamervragen.

Arbeidsrelatie

Los van het fiscale aspect bestaat bij het gebruik van een maatschap het risico – nu het ziekenhuis samenwerkingsovereenkomsten afsluit met natuurlijke personen in plaats van met rechtspersonen – dat de arbeidsrelatie tussen de medisch specialist en het ziekenhuis onder omstandigheden gelijkgesteld kan worden met een arbeidsovereenkomst, met de nodige gevolgen bij ziekte, opzegging van de overeenkomst c.q. ontslag van de medisch specialist van dien. Door de samenwerkingsovereenkomst te sluiten met een bv of coöperatie ondervangt het ziekenhuis dit risico.

Ralph Ferouge en Matthijs van Tol, advocaten Zorgteam Loyens & Loeff