De tekorten in de verschillende verpleegkundige specialisaties geven een somber beeld over de beschikbare capaciteit op de operatiekamers, eerstehulpafdelingen en dialyseafdelingen in 2030. En ik hoor ook dat het steeds moeilijker is om anios-en te vinden, die voor een groot deel worden ingezet om als ziekenhuis- of huisartsencollectief 24/7 beschikbaar zijn.

Personeel voor diensten

Het is kennelijk niet meer aantrekkelijk om buiten kantoortijden werkzaam te zijn. Er worden andere eisen gesteld aan de balans tussen werk en privé. Waar zijn de ‘nachtvlinders’, zij die het juist wel leuk vinden om ’s nachts te werken, gebleven? Het reclamespotje op de radio, waarin aan leidinggevenden gevraagd wordt of zij het rooster voor de zomervakantie al rond hebben, kan wat mij betreft worden uitgebreid met de meer prangende vraag of afdelingen de komende jaren voldoende personeel voor de diensten kunnen krijgen.

Onaantrekkelijkheid diensten

Het volstaat volgens mij niet om te zeggen dat onregelmatigheid hoort bij de zorg of dat een deel van de honorering van zorgprofessionals bedoeld is ter compensatie van deze 24/7 inzetbaarheid. Met deze waarheden wordt het toenemende probleem van de onaantrekkelijkheid van diensten niet opgelost. Ik vind dit een van de grootste uitdagingen op het gebied van HRM (ooit gewoon nog personeelsmanagement) in de komende jaren.

Op zoek naar oplossingen

We zullen op zoek moeten naar creatieve oplossingen om het 24/7 werken aantrekkelijk te maken of te houden. Bijvoorbeeld nadenken over het labelen van jaren waarin je dienstdoet als ‘tropenjaren’, die extra meetellen voor pensioenopbouw. Of deze jaren laten meetellen bij het verlagen van de pensioengerechtigde leeftijd, als variant op de regelingen bij Defensie. Of voor degenen die diensten doen extra ontplooiingsmogelijkheden bieden, langere rusttijden of extra vakantie-uren geven, of meer ‘ontzorging’, zoals betere kinderopvang en dingen ‘uit handen nemen’. En natuurlijk ook de financiële beloning van degenen die wel en geen diensten doen, herzien. Ik ben geen HR-expert. Er zullen ongetwijfeld meer opties zijn. Voer voor uitwerking en onderhandeling.

Dank uitspreken

Waar we nu al aan kunnen werken, is waardering en dank uitspreken voor degenen die nu de diensten draaien. De zorg kan niet zonder jullie, onmisbare schakels in de continue opvang van patiënten. Petje af! Maar het mogen niet alleen woorden zijn, er zullen daden moeten volgen: aan de slag om werken buiten kantoortijden weer of meer interessant te maken.

Door: Douwe Biesma, bestuursvoorzitter van het Leids Universitair Medisch Centrum