In de netwerken wordt samen met burgers, patiënten en betrokken organisaties gewerkt aan innovatie. Het begint met het inventariseren van de belangrijkste uitdagingen in de regio. Vervolgens worden regionale kennis- en innovatieagenda’s voor gezondheid en zorg opgesteld. Woorden van deze strekking vatten een nota samen van de gezamenlijke umc’s. Die heet Onderzoek en innovatie met en voor de gezonde regio, kwam medio april uit en telt 56 pagina’s.

Advies Gezondheidsraad

Auteur is de NFU, ofwel de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra. De nota is een antwoord op een advies uit 2016 van de Gezondheidsraad met de titel Onderzoek waarvan je beter wordt. Deze raad  bepleit daarin dat de umc’s met haar onderzoek meer bijdragen aan kwaliteit en betaalbaarheid van zorg en preventie. Ze pleit niet voor of tegen regionale netwerken. De NFU-nota beschrijft elf goede voorbeelden van samenwerking, zoals het Universitair Netwerk Ouderenzorg van het Amsterdam UMC, het HartNet Noord-Nederland van het UMC Groningen en het Schildklier Netwerk van het Erasmus MC.

Nadruk op regionale samenwerking

Nieuw in de nota is de nadruk op de regionale samenwerking als antwoord op de vraag van de Gezondheidsraad. Tot nu toe ligt de nadruk van umc-onderzoek op incidentele, lokale samenwerking, bijvoorbeeld van een aantal perifere ziekenhuisafdelingen rond een studie van een umc-divisie. Of van een aantal losse huisartspraktijken die samenwerken met een universitaire vakgroep huisartsgeneeskunde.

Graag onderschrijf ik de bepleite regionale samenwerking al ontbreekt in de nota daarvoor een zorginhoudelijke onderbouwing. Voor mij ligt deze in het bevorderen van de continuïteit tussen professionals bij zorg en preventie.

Uitdagingen in de regio

Nieuw is ook dat de umc’s eerst inventariseren wat de uitdagingen zijn in de regio. Als oud-hoogleraar volgde ik meestal mijn eigen nieuwsgierigheid en prioriteiten. Daarna trachtte ik mijn probleem, meestal een gebrek aan continuïteit van zorg, op regionale agenda’s te krijgen. Voorafgaande inventarisatie is beter. Al met al, inhoudelijk ontvangt de nota van mij vier sterren op een rangorde van maximaal vijf sterren.

SAZ-ziekenhuizen willen ook regionale samenwerking

Waarop de NFU-nota geen antwoord geeft, is de volgende vraag. Hoe verhoudt deze nota zich tot die van de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen? Die heeft als titel Van ziekenhuis naar gezondheidsorganisatie: strategische koers 2019-2022 en kwam op  4 april uit. Ik recenseerde dit stuk eerder in Zorgvisie. De SAZ-ziekenhuizen willen net als de umc’s ook regionale samenwerking rond zorg, preventie en leefstijlen stimuleren. Op mijn slechte momenten denk ik: beide soorten ziekenhuizen willen omzet behouden, zien een nieuwe regionale markt ontstaan en schrijven maatschappelijke sollicitatiebrieven daarvoor.
Op mijn idealistische momenten denk ik dat beide partijen tot dezelfde conclusie komen als ikzelf. Om de betaalbaarheid en kwaliteit van zorg te behouden, is een regionale aanpak onontbeerlijk. Ik blijf idealist: over enige tijd ontstaan er vast wel regionale allianties tussen SAZ-ziekenhuizen en umc’s.