Nederland heeft op dit moment dan wel twee minister-presidenten, maar niet een heel stabiel kabinet. Dat gaat, vervroegde verkiezingen of niet, de komende jaren niet wezenlijk veranderen. Tenzij we in een grote internationale crisis komen. Maar in alle gevallen zal er voor de zorg- en welzijnssector geen heldere sturing komen vanuit Den Haag. Zo die er al ooit was.
Kortom, de situatie van zorg en welzijn, als grote mammoettanker met een soort bestuurlijk overleg op de brug, is waar we het met z’n allen mee moeten doen. Als er in die stuurhut geen besturing plaatsvindt dan loopt de zorg ergens op de klippen. Of preciezer, dan zullen eerst de meer kwetsbaren geen of te weinig zorg krijgen, en daarna nog veel meer Nederlanders. Geen zorg, ook geen passende of waardegedreven zorg.

Gevestigde belangen

Voorlopig zal de status quo niet heel wezenlijk gaan veranderen. Op dit moment overheersen de gevestigde belangen en die frustreren nog steeds veel gemakkelijker initiatieven dan dat nieuwe ideeën tot wasdom komen. Hoeveel goede initiatieven zijn in de afgelopen decennia juist dankzij landelijke bestuurlijke tafels succesvol landelijk opgeschaald of uitgerold? Initiatieven die juist vaak ‘van onderop’ kwamen. Zijn beleid en bestuur dan macht of juist hindermacht?

Adeldom verplicht

Veel beleidsbepalers en bestuurders figureren in de Skipr99, de ranglijst van invloedrijke veldspelers zoals Skipr het zelf zegt. Let wel, spelers met niet of nauwelijks maatschappelijke legitimatie of verantwoordingsplicht voor gesloten akkoorden. Geen mandaat, en toch weglopen, dat maakt het wel heel gemakkelijk allemaal. Nee, adeldom verplicht, dus gebruik die invloed om te komen tot resultaten. Dan loop je niet van tafel vanwege een kwart procent van het jaarbudget. Dat is net zo kortzichtig als bijvoorbeeld alle transformatieheil te verwachten van vijf jaar achtereen ruim een half procent incidenteel geld, zonder de huidige spelregels aan te willen passen.

Bezinning

Oftewel beleidsbepalend en besturend Nederland in zorg en welzijn: gebruik het kerstreces voor bezinning, kijk kritisch in de spiegel, luister desnoods naar de top2000, hou op met 99 proefballonnen die tot niets leiden, werk constructief samen met het kabinet, overbrug ravijnen en andere tegenstellingen, en kom in 2025 weer snel aan tafel om te realiseren dat er voor alle mensen in zorg en welzijn, (wachtende) patiënten en bewoners, en werkers, tastbare en duurzame oplossingen komen.

Door: Hans Dijkstra, interim-manager in de zorgsector en intern toezichthouder