Hoewel de potentie van digitalisering groot is, zijn de verwachtingen te optimistisch, vooral op korte termijn. De zorgsector is complex. Laat ik enkele voorbeelden noemen, te beginnen met de bekostiging. Zorgverzekeraars en zorginstellingen hebben geen directe prikkel om in preventie te investeren. Voor zorgverzekeraars leidt preventie tot hogere kosten, die doorberekend worden in premies, terwijl de patiënt vaak voor de goedkoopste optie kiest. Voor zorginstellingen betekent minder ziekte minder omzet.

Een ander probleem is de beperkte markt voor IT-leveranciers in de zorg, dat leidt tot versnippering en soms monopolies, met als gevolg dat zorginstellingen weinig invloed hebben op de gewenste functionaliteit. Daarnaast zorgen verschillende regionale indelingen in de zorg voor een complexe besturing en verantwoording, zeker als je daarboven nog een bovenregionale functie hebt als zorginstelling.

Vooruitgang

Ondanks deze obstakels boekt de zorg vooruitgang op het gebied van digitalisering. Patiënten kunnen via portalen of persoonlijke gezondheidsomgevingen (pgo’s) gegevens inzien, uitslagen bekijken, herhaalrecepten aanvragen en zelfs beeldbellen met hun zorgverleners. Zelfdiagnose en preventie worden aangemoedigd via apps en online portalen.

Ook in de medische zorg zelf is technologie niet meer weg te denken. Diagnostiek kan op afstand plaatsvinden, gesprekken met artsen kunnen digitaal, en multidisciplinaire overleggen verlopen virtueel. Medisch specialisten werken steeds vaker samen met de eerstelijnszorg dankzij technologie.

Dit kan AI allemaal

AI wordt ingezet om logistieke processen te optimaliseren, medisch materiaal of beelden te analyseren en verschillende behandelopties te simuleren met behulp van een digital twin van de patiënt. Standaarden voor het vastleggen en uitwisselen van medische gegevens zorgen voor betere digitale samenwerking.

Daarnaast kan AI gesprekken tussen patiënt en huisarts automatisch omzetten naar medisch correcte aantekeningen, wat de administratieve druk vermindert.

Dit was tien jaar geleden allemaal volstrekt ondenkbaar. Het gaat wellicht niet snel maar wel in zorgvuldige stappen zonder onnodige risico’s. De privacy van de patiënten is geborgd en de zorgprofessional komt steeds meer in de lead.

De toekomst

De transformatie is nog niet voltooid. Er is nog veel winst te behalen met digitalisering, maar dit hoeft niet met grote, complexe programma’s. De focus moet liggen op wat waarde toevoegt voor de zorgverlener en de patiënt, want uiteindelijk zijn zij degenen die de vruchten moeten gaan plukken van deze ontwikkelingen.

Door: Rob Poels, bestuursadviseur en auteur van het boek Digitale transformatie bij een zorginstelling