Maar hoe doe je dat op een goede manier? Teleurstelling, cliëntelisme en precedentwerking liggen immers op de loer – zo hoor ik de stemmen van de cynische beleidsmedewerker al in mijn oor. Toch is dat niet nodig. Er zijn vele mooie collectieve burgerinitiatieven waar we van kunnen leren, ook in zorg en welzijn.

Goed samenleven

U kent wellicht het vaak geroemde initiatief Austerlitz Zorgt, maar er zijn ondertussen honderden van dergelijke initiatieven waar mensen de handen ineen slaan om goed samen te leven en voor elkaar te zorgen. Deze versterken maatschappelijke binding én maken domeinoverstijgende samenwerking – nodig voor complexe hulpvragen – mogelijk. En juist die complexe hulpvragen nemen toe in een samenleving met meer ouderen en meer diversiteit.

Mooie voorbeelden

Een mooi voorbeeld waarbij schotten, door pionieren en grote inzet, worden doorbroken is Community Care Dongen. In dit project voor ouderenzorg, deels gefinancierd door het ministerie van VWS, werken ouderenzorgorganisatie, gemeente, zorgkantoor en zorgverzekeraar samen. Leefcoaches kunnen zo zelfstandig verschillende vormen van zorg en hulp inschakelen, gecombineerd uit de Zvw, Wlz en Wmo.
Of neem de nieuwe woonzorglocaties, zoals Griffioen in Nijmegen. Een samenwerking tussen zorg en sociaal domein, met grote invloed van burgers. De woonzorglocatie kan op deze manier aansluiten bij behoeften in de wijk.

De stroom mee

Dergelijke initiatieven lopen nu helaas nog vaak aan tegen financiële schotten, belemmerende regels, risicomijdende bestuurders en onzinnige verantwoordingsplichten. Wat zou de wereld er anders uitzien als zij niet langer de stroom tegen krijgen, maar mee. Inspiratie daarvoor laat Floor Ziegler, pionier van burgerinitiatieven, zien. Zij sprak onlangs bij de presentatie van de nieuwe werkagenda van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Bij het Huis voor Actief Burgerschap in Utrecht presenteerden we drie centrale opgaven voor ons werk de komende jaren. Een daarvan is: goed samenleven.

Behoefte aan perspectieven

Om dat mogelijk te maken is er, meer dan ooit, behoefte aan realistische perspectieven die bijdragen aan de grote transitieopgaven waar we voor staan. Die ons inspireren om samen van richting te veranderen en tot duurzame oplossingen te komen. Het kan. Echt.

Door: Jet Bussemaker, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en hoogleraar bij het LUMC en de Universiteit Leiden