Inmiddels is duidelijk dat CZ de aanwijzing van de NZa nog onvoldoende heeft opgevolgd; wel is de verzekeraar bezig met een ‘aanvullend verbetertraject’, aldus de NZa. Als dit vervolgtraject niet leidt tot het gewenste resultaat, kan een last onder dwangsom volgen.

Dat de NZa CZ onder verscherpt toezicht stelt, is breed uitgemeten in de media. Begrijpelijk, aangezien de NZa dit nooit eerder had gedaan. De vraag rijst wel wat de maatregel van de NZa feitelijk behelst. Wat heeft CZ niet of onvoldoende gedaan dat andere zorgverzekeraars volgens de NZa wel of beter doen? Of, anders gezegd: wat moet een zorgverzekeraar volgens de NZa precies doen om aan zijn zorg(inkoop)plicht te voldoen?

Gemiste kans voor de NZa

Het zal niet verbazen dat wij het een goede zaak vinden dat de NZa werk maakt van de naleving van de zorgplicht (zie deze en deze blog). De wachtlijsten in de ggz en msz zijn immers nog steeds (te) lang. Wel is het een gemiste kans dat de NZa nalaat duidelijk te maken wat er nu precies van CZ (en andere zorgverzekeraars) wordt verlangd waar het aankomt op de zorgplicht. De NZa maakt helaas, net als in 2024, daarover niks openbaar.

Dat de wachtlijsten in de ggz (of elders) niet eenvoudig op te lossen zijn en dat arbeidstekorten daar een rol in spelen, zal niemand ontkennen. Juist daarom had de NZa er goed aan gedaan om duidelijk te maken wat er van zorgverzekeraars mag worden verwacht. Als er bijvoorbeeld aanwijzingen zijn dat binnen de ggz lichtere zorg de zware ggz ‘kannibaliseert’, zou de NZa dan niet sterker moeten laten horen welke specifieke maatregelen zorgverzekeraars moeten treffen om wachtlijsten in de zware ggz onder de Treeknorm te krijgen? Zonder deze transparantie bestaat het risico dat de huidige ‘handhaving’ van de NZa de zorg(inkoop)plicht van de zorgverzekeraars als resultaatsverplichting juist uitholt.

Verzekerden meer informeren

Een veelgehoorde klacht van zorgverzekeraars is dat zij de wachtlijsten in de ggz wel willen inkorten, maar dat zij over onvoldoende informatie beschikken om het probleem aan te pakken. Zorgverzekeraars geven aan dat mensen die (te) lang wachten op zorg contact moeten opnemen met hun zorgverzekeraar. Dat gebeurt kennelijk onvoldoende. De NZa zou zorgverzekeraars er echter op kunnen wijzen dat er tal van manieren zijn waarop zij hun rol kunnen pakken. Zo bewijzen zorgverzekeraars al jaren goed in staat te zijn hun verzekerden te bereiken via tv, kranten en op social media.

Verzekerden werven en instroom beperken krijgt al media-aandacht bij zorgverzekeraars. Maar zorgverzekeraars en ZN zetten zich tot op heden nog onvoldoende actief en effectief in om hun verzekerden in duidelijke taal uit te leggen waar zij zich moeten melden als zij te lang wachten op zware ggz. Daar had de NZa de zorgverzekeraars allang op kunnen aanspreken. Ook zou de NZa mensen er zelf veel vaker en explicieter op kunnen wijzen dat wie na zorgbemiddeling van de zorgverzekeraar bij een niet-gecontracteerde zorgaanbieder terechtkomt, hiervoor niet hoeft bij te betalen. Veel mensen weten dit namelijk niet. Kortom: het wordt tijd dat de NZa duidelijk maakt wat zorgverzekeraars, zorgaanbieders én patiënten van elkaar mogen verwachten. Als de NZa de wachtlijsten wil reduceren en uitholling van de zorgplicht tegen wil gaan, is er werk aan de winkel.

Door: Leah Peeters en Diederik Schrijvershof, advocaten bij Maverick Advocaten