Het Integraal Zorgakkoord (IZA), gesloten in 2022, beloofde een vernieuwende aanpak om de zorg en gezondheid van de toekomst vorm te geven. Voor het eerst zaten vertegenwoordigers van een breed scala aan partijen samen aan tafel: niet alleen zorgkoepels, maar ook vertegenwoordigers uit het sociaal domein. Een veelbelovende start, vol goede moed en ambitie. Nu, in 2025, zijn we van het IZA naar het IZWA gegaan, en van het IZWA naar het AZWA. De afkortingen stapelen zich op, maar wat zegt ons dit nu echt?

Verbeter de wereld, begin bij jezelf

Om bij onszelf te beginnen, delen wij een eerlijk en openhartig verhaal. En als we eerlijk zijn, maken we ons toenemend zorgen over wat we zien gebeuren aan de landelijke IZA-tafels. We zien dat er veel belangen vertegenwoordigd worden om tot een akkoord te komen. Dat ervaren we als positief. Juist in de beweging die we als gehele zorg- en welzijnssector te maken hebben. De urgentie en gedeelde opgave is voelbaar. Tegelijkertijd lijkt het er soms op dat juist het vertegenwoordigen van al deze deelbelangen het gezamenlijk belang in de weg staat: partijen trekken zich terug, verscherpen hun eisen of sluiten compromissen. Daar verbazen wij ons over. Want dat gedeelde belang, dat is toch niet zo verschillend?

We zijn blij dat partijen die zich eerder terugtrokken, toch weer aan tafel zitten. Daarmee laten ook zij zien dat samenwerking de drijvende kracht is. En dat biedt hoop. Het is zo belangrijk om dit vast te houden wanneer plannen naar actie worden vertaald. Juist om open te staan voor elkaars perspectief en gezamenlijk te bepalen wat er nodig is om invulling te geven aan de grote opgaven waar we voor staan – denk aan het verkleinen van gezondheidsverschillen en het omgaan met de arbeidskrapte. Vanuit die samenwerking kan ieders rol bepaald worden. Niet enkel van hoe het historisch gegroeid is, maar juist wat de toekomst nodig heeft.

Geen stilstand vanuit deelbelang, maar vooruitgang vanuit gedeeld belang

Begrijp ons niet verkeerd, wij hebben niet de illusie dat deelbelangen altijd met elkaar in lijn zijn. Integendeel. Het mag ook best schuren. Maar waar uiteindelijk niemand bij gebaat is, is wanneer het IZA de boeken ingaat als het IBA – het Integraal Belangen Akkoord. Oftewel, een akkoord wat opgebouwd is vanuit die deelbelangen in plaats van het gedeelde belang. Niet alleen omdat het weer een nieuwe afkorting zou zijn, maar vooral omdat we geloven dat we zo niet gezamenlijk verder komen.

Vandaar onze dringende oproep: laat het IZA geen IBA worden. De kern van het IZA is samenwerking aan mensgerichte, houdbare en duurzame zorg. En samen bijdragen, ieder op zijn eigen manier. Daarom is ook dit geen betoog van jonge professionals die denken het beter te weten, maar een oproep: houd vol, durf patronen te doorbreken en benut ons om elkaar scherp te houden op het gedeelde belang van de toekomst. Want uiteindelijk is iedereen werkzaam voor dezelfde groep burgers en professionals die afhankelijk zijn van deze plannen. En ja, wij zijn allemaal óf de burger óf de professional die met de uitwerking ervan te maken krijgt.

Een experiment voor de toekomst

Naast deze handreiking stellen ook wij onszelf de vraag wat we zelf kunnen doen en willen toevoegen. Daarom starten wij met dit netwerk een experiment. We willen onderzoeken hoe wij vanuit onze positie kunnen bijdragen aan de beweging naar passende zorg. Door onszelf voortdurend te dwingen de focus op het grotere geheel te houden, kunnen we daadwerkelijk verschil maken. In ons eigen werk en met elkaar. Wij, als Jonge Zorg Gezanten, zien dit niet alleen als een uitdaging, maar ook als een plicht – voor onze eigen en toekomstige generaties.

Ben je een jonge professional in de zorg- en welzijnssector, herken jij je in deze visie en wil je bijdragen aan de beweging naar passende zorg? Laat het weten door te mailen naar jongezorggezanten@gmail.com en we nemen contact met je op!

Door Sabine op ’t Hoog, verpleegkundig specialist en werkt als voorzitter van het verpleegkundig stafbestuur en onderzoeker in het Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg en Marlou Smits, werkt als adviseur bij SeederDeBoer en heeft een zorg-economische achtergrond. Zij maakt als jonge gezant deel uit van het kernteam passende zorg.