De zorg is een aanzienlijke vervuiler en overtreft zelfs de luchtvaartsector. In totaal veroorzaakt de zorg tussen de 6 en 7 procent van de totale CO2-emissies in Nederland. Per inwoner is dit maar liefst 0,8 ton CO2 per jaar, oftewel zeven retourvluchten naar Londen. Bovendien is onze gezondheidszorg 20 procent vervuilender dan de zorg in andere landen.

Duurzaamheid is hot

Gelukkig is de sector zich daar steeds meer van bewust. Tijdens de klimaattop in Glasgow hebben meer dan vijftig landen, waaronder Nederland, toegezegd de eigen gezondheidszorg te verduurzamen.

In Nederland heeft de sector dit vastgelegd in de Green Deal Duurzame Zorg. Inmiddels zijn er ruim tweehonderd partijen die beloven zich in te zetten voor de vier thema’s van de Green Deal. Er wordt van alles gedaan aan CO2-reductie, circulaire bedrijfsvoering, reductie van medicijnresten in afvalwater en een gezonde werkomgeving. In oktober loopt de Green Deal Zorg 2.0 af en momenteel wordt gesproken over een nieuw akkoord. Zorgaanbieders steken veel moeite om langs deze weg de zorg te vergroenen. Maar de vraag is of de sector genoeg doet, of het snel genoeg gaat en of alle opties worden benut.

Vergroenen door te voorkomen

Wat opvalt is dat passende en digitale zorg tot nu toe de grote afwezigen zijn op de duurzaamheidsagenda. Terwijl passende zorg, ook wel zinnige zorg of bewezen effectieve zorg genoemd, veel kan betekenen voor de reductie van uitstoot. De meest duurzame vorm van zorg is immers nog altijd het niet uitvoeren van niet-effectieve zorg. Vergelijkbaar met het niet stappen in een vliegtuig naar Londen.

Het vervangen van fysieke door digitale zorg geeft daarnaast minder reisbewegingen van patiënt en zorgprofessional en op termijn is minder vastgoed en energie nodig.

Potentieel

Het type zorg moet zich er natuurlijk wel voor lenen. Aan potentieel voor meer digitale en passende zorg lijkt echter geen gebrek. Schattingen van zorg die met digitale ondersteuning naar huis kan worden verplaatst, lopen op tot wel 45 procent van de totale ziekenhuiszorg. En van ongeveer 10 procent van de zorg wordt aangenomen dat deze niet bewezen effectief is.

Betere zorg

Er zijn genoeg voorbeelden die aantonen dat geen zorg in sommige gevallen zelfs betere zorg betekent. Een bekend voorbeeld van het Doen of laten-programma is het stoppen met gastroscopieën bij maagklachten omdat deze zelden leiden tot klinische consequenties.

Ook de inzet van digitale zorg kan allerlei voordelen hebben voor de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg. Zo is aangetoond dat de inzet van telemonitoring bij patiënten met chronische hartproblemen zorgt voor 40 procent minder verpleegdagen, 30 procent minder spoedritten en 70 procent minder SEH-bezoeken.

Passende en digitale zorg krijgen door het op te nemen in het duurzaamheidsbeleid dus ook een extra stimulans. Dit duwtje in de rug is meer dan welkom vanwege de alsmaar oplopende personeelstekorten en zorgkosten.

Besparing

Door echt werk te maken van passende en digitale zorg zou op termijn een verlaging van de totale Nederlandse uitstoot naar een gemiddeld Europees niveau zelfs mogelijk zijn. Dan praten we over een besparing van zo’n anderhalve retourvlucht naar Londen per persoon.

Verduurzaming, digitalisering en passende zorg gaan dus hand in hand. En dit is wel zo goed voor de natuur, alsook voor de mens.

Walter Kien, director healthcare IG&H