Het grootste en in marmer gebeitelde recht in Nederland is het recht op vakantie. Dat geldt voor de ‘gewone man’, die nu massaal last-minutes in warme landen boekt (recht op zon), maar ook voor de politici. De voortdenderende eurocrisis kon hen niet van reces houden. Ook de kans nu voluit verkiezingscampagne te voeren, laten ze liever liggen. De zakelijke reden zou kunnen zijn dat de politiek inschat dat Nederlanders op vakantie zich toch niet druk maken over politieke keuzen. Ik denk dat dat een ernstige misvatting is en een gevolg van hun eigen diepgevoelde behoefte aan vakantie. Hier tekent zich een kloof af: politici willen op vakantie zonder politiek, Nederlandse burgers voelen dat het spannende tijden zijn en praten tijdens hun vakantie veel over politiek. Welke partij neemt een voorsprong met een campingcampagne?

Rechts overlapt met links

Zowel VVD als PVV voelden de stemming wel enigzins aan: ze presenteerden hun programma’s nog vlak voor de vakantie. De PVV kreeg daarbij onverwacht veel aandacht doordat twee dissidenten de persconferentie kaapten. De zorgplannen van de twee partijen bleven in de publiciteit wat onderbelicht, omdat veel punten al in andere programma’s naar voren waren gekomen. Maar juist dat is opvallend: de programma’s op rechts, overlappen met links. Er lijkt zich een grote pragmatische politieke consensus af te tekenen op veel onderdelen: kleinschaligheid en fusietoetsen, zowel in de curatieve zorg als in de verzorging. De verliefdheid op de wijkverpleging en Buurtzorg is weer levensgroot, evenals de afkeer van de bureaucratie die de huidige indicatiestelling met zich meebrengt. Ook beperking van het loon en de rechtspositie van medisch specialisten staat breed op de agenda, zoals al uit het Kunduz-akkoord bleek.

AWBZ toont grootste verschillen

Ook andere punten zijn opmerkelijk. Alleen PvdA en PVV spreken in de zorgparagraaf expliciet over de jeugdzorg, de PVV pleit zelfs voor afschaffing van de Centra voor Jeugd en Gezin. De VVD stelt onbewezen en klakkeloos dat er veel onnodige zorg wordt geleverd in ziekenhuizen. Zou Schippers daar meer gegevens over hebben? De VVD bepleit een sanering van het basispakket, met een beetje Dunning-achtige criteria, maar vult dat verder niet in. Ook de AWBZ is nu overal echt aan de orde, na een jarenlang taboe op hervormingen. Hier tekenen zich wel de grootste verschillen af, waarschijnlijk juist vanwege dat taboe, waardoor het politieke debat heeft stilgestaan. Grootste verschil is de vraag wie de meeste taken krijgt: zorgverzekeraar of gemeente. Links heeft meer vertrouwen in de laatste, rechts meer in de eerste. In dit verband houdt de PVV een opvallend pleidooi voor verzorgingshuizen en de VVD voor een wettelijk recht op een pgb. Eenzelfde soort verschil speelt rond preventie: links zet erop in, rechts waarschuwt voor betutteling.

We krijgen in Nederland mogelijk geen hete, politieke zomer, maar vanaf medio augustus wel een hele beknopte en intensieve campagne, waarin de zorg prominent zal voorkomen. Maar vergis je niet: ondershands is er veel overeenstemming over de richting van aanpak. Den Haag lijkt zijn ideologische veren af te gooien in het licht van het grootste probleem: beheersing van de zorguitgaven met behoud van steun onder de bevolking.

Steven de Waal, voorzitter, voorzitter Public SPACE Foundation

Lees ook

Weblog Steven de Waal