Het begrip ‘ondernemerschap in de zorg’ staat momenteel volop in de belangstelling. Het kabinet-Rutte lijkt bereid om nieuw geld van buiten de zorgsector zijn weg te laten vinden in de zorg. Weliswaar onder strikte voorwaarden, maar de weg lijkt definitief vrij om nieuw geld aan te trekken. En dat is hard nodig, want een sector die een marge maakt van 1 à 2 procent kan op de lange termijn niet zelf het geld ophoesten dat nodig is voor grote investeringen, bijvoorbeeld op de gebieden domotica, E-health en E-learning.
Een goede ontwikkeling dus, die, als je er als bedrijfskundige op enige afstand naar kijkt, aangeeft dat de sector gezondheidszorg zich verder ontwikkelt tot een volwassen sector die steeds meer aan de algemene eisen van een professionele bedrijfsvoering moet gaan voldoen.
Aandelenbelang
Je moet als zorgorganisatie wel heel goed je huiswerk doen voordat je met externe financiers in zee gaat. In de profit-sector is veel ervaring opgedaan met zogeheten private equity (PE) partijen. Deze PE-partijen nemen een aandelenbelang in jouw onderneming, betalen daarvoor en met die opbrengst kun je dan investeren in je eigen onderneming. Tevens denken deze partijen mee hoe je de prijs/kwaliteitverhouding kunt verbeteren. Kortom, ze gaan meesturen en veel zorgorganisaties vinden dat eng. Niet onterecht. Als je zelf de boel niet goed op orde hebt, is het niet aan te raden. Immers, dan ben je op enig moment geen baas meer in eigen huis. Heb je je eigen huis wel op orde dan is PE een interessante mogelijkheid om je doelen te realiseren. PE-partijen hebben veel bedrijfskundige kennis die heel goed van pas komt in zorgorganisaties. Maar je moet wel zelf aan het stuur blijven.
Ondernemers volgens Churchill
Het gekke is dat extern ondernemerschap veel zorgbestuurders nog grote angst inboezemt. Mijns inziens echt onterecht. Juist van de profit-sector kunnen we heel veel leren, mits je ervoor open staat. Winston Churchill zei al het volgende over ondernemers: “Sommige mensen zien de ondernemer als een op geld beluste wolf, die men dood moet slaan. Anderen zien hem als een koe, die men zonder ophouden kan melken. Maar slechts weinigen zien hem zoals hij werkelijk is, namelijk als het paard dat de kar moet trekken’.
Ik ben het van harte met Churchill eens en zal in mijn volgende twee blogs graag een geslaagd en een mislukt voorbeeld geven van Private Equity waaruit lessen zijn te leren.
Frits Verschoor, Parnassia Bavo Groep Vastgoed en Participaties
Ik heb behoefte op de blog van Frits te reageren vanuit een beschouwelijke invalshoek dan een simpele eens of oneens. PE-partijen zijn van oudsher erop gericht om rendementen op korte termijn te behalen op investeringen. Zo simpel is dat. De gezondheidszorg was tot voor kort geneigd om vanuit een ideële benadering , bedrijfsactiviteiten te ontplooien, namelijk “mensen beter maken.” Met de intrede van de marktwerking lijkt het erop dat hierin verandering is gekomen. Marktwerking veronderstelt niet alleen concurrentie , bedrijfsmatigheid, efficiency en winst, maar ook het aantrekken van kapitaal. Het ligt voor de hand, dat investeringsfondsen de gezondheidszorg nimmer als een bedrijfstak zullen zien met een ideële doelstelling, maar meer als een bedrijfstak om het rendement op investeringen te verhogen. Daar is op-zich- zelf niets mis mee. Efficiency is slechts een middel om dit te bereiken of wij het leuk vinden of niet. Instellingen, die hun zaken op orde hebben, zijn uiteraard voor hen aantrekkelijk, (e – prooi) maar dat geldt evenzeer voor elke andere bedrijfstak, Het gevolg zou kunnen zijn dat de ideële doelstellingen verdrongen worden door economische doelstellingen. Of de instellingen daardoor beter worden is op dit moment moeilijk te zeggen.
Gepast enthousiasme is m.i. op z’n plaats. De Zuid-Koreaanse econoom Hajoon Chang vergelijkt dergelijke situaties als volgt. De meeste mensen lezen , als ze medicijnen moeten innemen, de bijsluiter niet. Pas als ze ergens last van krijgen , kijken ze naar de bijsluiter. In zekere zin zou dit ook voor de instellingen gelden.
Bij PE-partijen speelt doorgaans een korte termijn oriëntatie, doordat zij met onbelemmerde en ongecontroleerde bewegingsvrijheid over hun kapitaal beschikken. Dit kapitaal zwerft de wereld rond op zoek naar het maximale rendement. Daardoor worden instellingen gedwongen hun korte termijn winsten te maximaliseren. De makkelijkste manier om dat te bereiken, is om niet te investeren , maar zoveel als mogelijk kosten te besparen door bijvoorbeeld werknemers te ontslaan.
Maar beste mensen, wie niet investeert gaat zeker op lange termijn ten onder. Voor aandeelhouders maakt het niets uit, want zij stoppen hun geld voor die tijd weer in een ander bedrijf.
Dus zeg ik : bezint eer ge begint.
De zorg, de naam zegt het al, is zorgen voor mensen. Maar de samenleving in deze moderne tijd heeft een ontwikkeling doorgemaakt die zijn weerga niet kent. De ICT heeft zijn intrede gedaan en daardoor is de zorg voor patienten naar een hoger niveau getild. Geloof mij dit kan niet meer alleen uit premie betaald worden. Dan marktwerking en/of externe financiers, deze kunnen met een goede investering en bedrijfsvoering mogelijk worden gemaakt. Deze investeerders moeten zowel aan maatschappelijke als politieke voorwaarden voldoen en deze regels moeten wij met zijn allen vaststellen. Uiteraard moet de zorg voor iedereen toegankelijk blijven en de solidariteit in stand blijven anders krijgen wij een 2 of 3 deling. De pakketkeuze kan binnen de solidariteit ook plaatsvinden. Dus waken dat wij geen Amerikaanse toestanden krijgen.
Wil de zorg “overleven” dan is het aantrekken van kapitaal van levensbelang. Het is goed om de discussie over de voors – en tegens van private equity in de zorg naar een hoger plan te tillen. Dit artikel levert daar een eerste aanzet toe.
Iedereen die enigszins overzicht heeft over al die processen in de zorg weet dat er heel gemakkelijk heel veel geld bespaard kan worden wat daarmee ten goede komt aan de bedrijfsvoering. Zonder dat dat banen kost, maar gewoon door kritisch te kijken naar wat er beter kan. Dat bespaarde geld investeren in kwaliteitsprocessen ,ook op de vloer, levert een veelvoud aan efficiency-winst op.
Het leven kan zo mooi en simpel zijn! ghoog@hotmail.com
Ik ken hele goede voorbeelden van bijvoorbeeld joint ventures waarin niet alleen vreemd geld de zorg binnenkwam maar ook de bedrijfsvoering een stuk efficienter werd. Prima wat mij betreft.