Uit een kleine inventarisatie blijkt dat er momenteel minstens zestig rechtszaken spelen die over de Wmo gaan. Advocaten als Bernard de Leest, Matthijs Vermaat en Kevin Wevers staan burgers bij die vinden dat zij tekort worden gedaan in het nieuwe Wmo-beleid. De recente uitspraken gaan met name over de persoonlijke onderzoeken die gemeenten moeten uitvoeren. Het wordt steeds duidelijker dat je als gemeente echt heel grondig naar de individuele situatie van een burger moet kijken alvorens je overgaat tot korten. Inmiddels zijn gemeenten als Utrecht, Montferland en Dantumadeel teruggefloten. Zij gaven bijvoorbeeld een standaard-indicatie voor iedereen af, deden aan telefonische indicatiestelling of voerden het keukentafelgesprek nadat er al een indicatie was afgegeven. Volgens staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) zijn de uitspraken hierover prima. Hij zei vorige week op NOS.nl: ‘Goed dat de rechters nogmaals hebben bevestigd wat wel en niet mag bij enkele gemeenten. Ik zal alle gemeenten nogmaals op die uitspraken wijzen.’
Algemene voorziening
Naast de correcte vorm van het indiceren zal een ander juridisch aspect gaan spelen met potentieel grotere gevolgen voor de Wmo 2015. Dat is wat het begrip ‘algemene voorziening’ precies inhoudt. Veel gemeenten besluiten momenteel om huishoudelijke hulp niet als individuele voorziening te vergoeden. In plaats daarvan verwijzen ze mensen naar een ‘algemene voorziening’ voor thuishulp. Gemeenten mogen voor algemene voorzieningen een bijdrage ter hoogte van de kostprijs aan de gebruiker vragen. Echter, in veel gevallen blijkt deze voorziening geen echte voorziening te zijn, maar een doorverwijzing naar een particuliere dienstverlener. Verschillende advocaten willen deze handelswijze door een rechter laten toetsen. De vraag is dan of deze invulling van de term ‘algemene voorziening’ door de beugel kan. De verwachting is dat veel gemeenten dit te krap definiëren en meer moeten bieden dan alleen de link naar een leverancier.
Een andere vraag is of de grens tussen ‘individuele voorziening’ en ‘algemene voorziening’ wel helder genoeg is. Het antwoord hierop kan belangrijk zijn omdat burgers een persoonsgebonden budget (pgb) mogen gebruiken om een individuele voorziening te betalen, maar niet voor een algemene voorziening.
Het oordeel van de rechter over de algemene voorziening kan voor een flink aantal gemeenten betekenen dat ze hun hele Wmo-beleid op de schop moeten nemen.
