Eind mei kreeg ik een e-mail van de FNV-bestuurder Zorg met wie ik af en toe om tafel zit. Het verzoek in die algemene e-mail: ‘Mogen we uw naam ook toevoegen aan de namen in de advertentie?’ De beoogde advertentie was onderdeel van de volkspetitie ‘Red de Zorg’ en zou op de Dag van de Verantwoording verschijnen.

Als bestuurder heb ik niet eerder dit soort petities ondertekend maar nu bekroop mij toch aanzienlijke twijfel. Mijn nog steeds wel ‘activistische hart’ neigde naar een ja, maar mijn ‘bestuurlijke hoofd’ deed mij er uiteindelijk toe besluiten ervan af te zien. In mijn antwoord aan de FNV-bestuurder gaf ik naast de twijfel aan dat ik nuances bij de tekst had en – enigszins laf – dat ik als blogger op een andere manier enig gewicht in de schaal kan leggen. Die belofte wil ik op mijn Dag van Verantwoording graag gestand doen.

Weerbarstige zorgpraktijk

Ik heb de afgelopen jaren in toenemende mate spanning ervaren tussen de Haagse ’tekentafeldynamiek’ en de weerbarstige zorgpraktijk. Zorgen die er zijn over concrete gevolgen voor mensen worden soms weggezet als weerstand tegen het vernieuwingsproces. Terwijl dat geenszins het geval is; bij mij niet en bij de meeste mensen die ik ken niet. De uitdaging waar wij voor staan is om de door ons jarenlang opgebouwde expertise te borgen binnen de huidige maatschappelijke verhoudingen. Dat proces van omzetting vergt het vermogen om los te laten, maar ook om vast te houden als dat in het belang van mensen is. Het is weinig zinvol om in vernieuwingsprocessen oude ideeën of manieren alleen maar negatief weg te zetten. Het nieuwe bouwt immers voort op het oude.

Afbraak van de zorg

Als ik naar de effecten van de transities en bezuinigingen op medewerkers en kwetsbare burgers kijk, snap ik de oproep ‘de afbraak van de zorg nu te stoppen’. Toch deel ik die woorden niet. Ze suggereren een min of meer bewust proces van verslechtering. Terwijl het om veranderingen gaat die de zorg best kan gebruiken. Ook ik vind dat er een nieuwe balans kan ontstaan tussen zorg, talenten van mensen en maatschappelijke mogelijkheden. De zorg wordt niet gered door vernieuwingsprocessen te stoppen. De zorg wordt wel gered door veel meer aandacht dan nu te hebben voor het principe van de communicerende vaten. De zorg wordt ook gered door het economische marktdenken te verlaten en het marktdenken als het gaat om individuele keuzes te vergroten. Vrijheid om te kiezen en persoonsvolgende budgetten zijn daar voorbeelden van. Zorg is niet iets van de tekentafel, zorg is mensenwerk, thuis of in een instelling.

Grote effecten

Heel veel jonge mensen met ambities om dat vak uit te oefenen staan voor een dichte deur. En voor andere mensen gaat na heel veel jaren werken in de zorg de deur dicht. Voor de onzekerheid die dat met zich meebrengt en ook voor hun boosheid heb ik begrip. De snelheid waarmee de decentralisaties zijn doorgevoerd, heeft soms te grote effecten op individuele mensen. De door iedereen beoogde maatvoering is dan een holle frase. Terecht weigeren mensen die individuele gevolgen te beschouwen als iets wat nu eenmaal bij veranderingen hoort.

Houd de kern overeind

Mijn uitdaging is om met de gemeenten, werkgevers, werknemers en cliënten ervoor te zorgen dat de kern van ons vak overeind blijft. Sommige bewoordingen in de petitie zijn daar ook op gericht. Het zetten van mijn handtekening zou echter gemakkelijk misverstaan kunnen worden. Ik wil het wel kunnen uitleggen. Bij deze Cor.