Maar nu al blijkt: zelfs de hardste afspraken op papier brokkelen af in de praktijk. De aanval op het IZA is begonnen.

Arbeidskosten

Dus: partijen hebben na maandenlang onderhandelen uiteindelijk overeenstemming bereikt over de overheidsbijdrage ter compensatie van gestegen arbeidskosten. Het staat als volgt in het IZA: “Alle partijen zijn van mening dat de loonontwikkeling door zorgaanbieders moet kunnen worden betaald. Om werkgevers in staat te stellen marktconforme arbeidsvoorwaardenontwikkeling binnen cao’s af te spreken, spreken partijen af dat zorgverzekeraars de OVA volledig – en zonder korting – doorvertalen in de prijzen en contracten.”

Zorgverzekeraar

Geen speld tussen te krijgen, toch? Nou, dat valt nog te bezien. Zilveren Kuis wil de OVA niet betalen voor personeel van een gezamenlijk laboratorium. De ziekenhuizen brachten daar tegenin dat ze dus het personeel niet de beloofde 15 procent loonstijging konden betalen. Zilveren Kruis betoogde dat een efficiëntere organisatie van het lab vanzelf meer loonruimte zou opleveren. De rechter wees de zorgverzekeraar op de afspraak in het IZA. Zilveren Kruis was van mening dat deze afspraak mocht worden gezien als “startpunt van de onderhandelingen”.

Juridisch

Tja, als we zo beginnen. Als contractanten de vrijheid krijgen om harde afspraken, en dit was een van de weinige harde afspraken in het IZA, te omzeilen met het argument dat ze als startpunt mogen worden gehanteerd voor onderhandelingen, wat is dan de waarde van deze afspraken? Hoeveel garantie is er dat partijen hun afspraken in het IZA nakomen? Al vanaf het begin is er discussie onder advocaten of afspraken in het IZA juridisch afdwingbaar zijn.

Achterban

Het IZA is een overeenkomst gesloten tussen een veelvoud aan partijen: het ministerie van VWS, Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Zorgautoriteit en diverse brancheorganisaties van zorgaanbieders en zorgverleners. AKD advocaten schrijven daar, meer specifiek, het volgende over: “Een vereniging, bijvoorbeeld de LHV of V&VN, kan alleen ten laste van haar leden verplichtingen aangaan voor zover dat in de statuten uitdrukkelijk is bepaald. Als een dergelijke bepaling ontbreekt is een door de vereniging ondertekend akkoord in beginsel niet bindend voor de achterban.” Toen de LHV nog twijfelde over ondertekening van het IZA, beargumenteerden partners van advocatenkantoren Maverick en Groene Wegen, onder andere, dat afspraken in het IZA niet afdwingbaar zijn. Dit ter geruststelling van de individuele huisartsen. Opvallend detail: Maverick is ook het advocatenkantoor dat de Rotterdamse ziekenhuizen vertegenwoordigt.

Kort geding

De kort gedingrechter in de Rotterdamse zaak veegde het argument van Zilveren Kruis van tafel. Maar Zilveren Kruis kan nog in hoger beroep gaan. In dat geval is het spannend hoe de hogere rechters hierover oordelen. Zijn afspraken die in het IZA zijn vastgelegd en ondertekend door ZN, afdwingbaar voor individuele zorgverzekeraars? Staan alle afspraken in het IZA straks op losse schroeven? Of kunnen contractpartners wel degelijk door de rechter aan hun verplichtingen worden gehouden? Vast staat al wel dat de uitvoering van het IZA niet alleen tot de inzet van meer consultants zal leiden maar waarschijnlijk ook tot meer rechtszaken.