Alleen ga je misschien sneller, maar samen kom je verder. Samenwerking is de oplossing voor alle problemen waar de zorg voor staat. Tenminste, zo lijkt het.
Het IZA leunt op samenwerking in de regio. Algemeen wordt aangenomen dat we van een stelsel van marktwerking naar marktsamenwerking zijn gegaan en in de zorg zijn een ontelbaar aantal netwerken actief. Ter illustratie, een ziekenhuis als het Erasmus MC alleen al werkt samen in meer dan tweehonderd netwerken.
Dat samenwerken de basis is voor de huidige Nederlandse gezondheidszorg valt ook te lezen in editie nr. 8 van Zorgvisie magazine. Zo stelt Wouter Bos bijvoorbeeld dat wat hem betreft de samenwerking tussen de zorgverzekeraars verder mag gaan dan in de IZA is afgesproken en dat we serieus moeten gaan kijken of het stelsel van marktwerking en concurrentie in de huidige tijd van schaarste nog wel functioneert. De ACM belemmert volgens hem in sommige gevallen zelfs een betere organisatie van zorg. Of neem de samenwerking tussen het Radboudumc en het Maastricht UMC+. Deze umc’s hebben een strategische alliantie opgericht en zijn nu ‘klaar voor meer snelheid en intensiteit in de samenwerking’ op tal van gebieden, zoals de acute zorg en de concentratie en spreiding van zorg. Nog concreter: bij de zorg voor parkinsonpatiënten, hemofilie en gynaecologische oncologie wordt intensief samengewerkt of worden onderdelen zelfs samengevoegd.
Samenwerken klinkt heel leuk en makkelijk. Maar uit onderzoek blijkt dat 70 tot 80 procent van alle samenwerkingen mislukt. Organisatieculturen passen niet bij elkaar, er is geen duidelijke stip aan de horizon of het eigenbelang van de verschillende partijen weegt uiteindelijk toch zwaarder. Een van de meest zichtbare mislukte samenwerkingen van de laatste jaren is de casus Reinier Haga Groep. Een samenwerking vol goede intenties tussen drie ziekenhuizen die vervolgens gingen fuseren, maar die uiteindelijk uitmondde in een conflict dat voor de rechter beslecht werd. Carina Hilders, bestuurder van Reinier de Graaf Gasthuis, stelt terugkijkend vast dat er weinig flexibiliteit in de samenwerking was en dat er verschillende belangen ontstonden.
Samenwerken is in de basis goed. Maar laten we niet alleen roepen dat samenwerking de oplossing is, maar ook goed kijken hoe je succesvol kunt samenwerken. Bertine Lahuis doet in Zorgvisie magazine in ieder geval al een voorzet: It’s all about the people.
