Op 14 december jl. stuurde minister van Ark van Medische Zorg en Sport de Tweede Kamer een brief over het programma (Ont)Regel de Zorg. In dit programma werkt VWS samen met de zorgsector om de regeldruk te verminderen. De gedachte achter het programma is simpel: tijd en middelen die worden besteed aan (onnodige) administratie worden niet besteed aan de patiënt. In de brief rapporteert de minister dat veel van de geformuleerde actiepunten zijn afgerond.

Nog uitgebreider verantwoording

Het is lovenswaardig dat de politiek, toezichthouders, zorgverzekeraars en aanbieders gezamenlijk optrekken om regeldruk en administratieve lasten te verminderen. Echter, dezelfde politiek en toezichthouders introduceren steeds weer nieuwe maatregelen.
Het meest recente voorbeeld is de concept Regeling jaarverantwoording WMG (‘Regeling’). Deze beoogt de transparantie van de financiën en bedrijfsvoering van zorgaanbieders te vergroten ten einde ‘zorgcowboys’ en ‘fraudeurs’ te bestrijden. Daartoe verplicht de Regeling, in aanvulling op zowel de algemene controleregimes die voor alle ondernemingen gelden en ter versterking van bestaande specifieke regels voor de zorg, dat alle zorgaanbieders die verzekerde zorg aanbieden (er zijn enkele uitzonderingen), ongeacht rechtsvorm en omvang, zich nog uitgebreider jaarlijks verantwoorden en hun financiële verantwoording voorzien van een accountantscontrole.

Volgens het ministerie zelf zullen hierdoor ruim 18.000 (!) extra zorgaanbieders geraakt worden.

Geschatte kosten ruim 400 miljoen

De gevolgen laten zich raden: weer een enorme toename in de administratieve lasten en kosten voor de zorg. Zorgaanbieders die zich nu niet, of slechts beperkt, hoeven te verantwoorden, moeten hun administratie straks weer opnieuw inrichten zodat een accountant zich daar bij het afgeven van de verplichte verklaring op kan baseren.

Het ministerie schat de incrementele interne kosten voor zorgaanbieders voorlopig op ruim 26 miljoen euro. Een bedrag dat door de koepels van de verschillende aanbieders, zowel die van de eerste lijn, langdurige zorg, ggz, gehandicaptenzorg als de zelfstandige klinieken (ZKN), sterk in twijfel wordt getrokken. Zij schatten deze kosten significant hoger in. Daarnaast schatten de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) en ZKN de externe accountantskosten voorzichtig op  een bedrag tussen de 360 miljoen en 392 miljoen euro. Dus bij elkaar belopen de kosten ruim 400 miljoen euro.

Het is opmerkelijk dat het ministerie geen rekening houdt met deze externe kosten. Zoals de ZKN het in een reactie uitdrukte: ‘een regeling die mede in het leven is geroepen om zogenaamd “weglekken van zorggelden” tegen te gaan, zorgt er op deze wijze juist voor dat er substantiële zorggelden “weglekken” uit de zorg’.

Angst en wantrouwen regeren

Daarbij lijkt een motivering voor deze extra lasten te ontbreken. Er zijn geen structurele of grootschalige problemen geconstateerd ten aanzien van het verantwoorden van zorggelden. Er wordt voornamelijk verwezen naar ‘diverse casuïstiek’ die in de media en politiek breed zijn uitgemeten. Angst en wantrouwen regeren.

De Regeling legt daarmee een groter Haags probleem bloot. Ieder incident ontlokt de behoefte aan een nieuwe regel. Zoals Mark Frequin het onlangs uitdrukte in een interview in het FD (28 november): wanneer iemand tegen een verkeersbord aanrijdt, hebben we voordat we het weten een wet tegen verkeersborden. Want o wee, als een politicus of toezichthouder kan worden verweten niet tijdig te hebben geacteerd op een incident. Niet ieder incident wijst echter noodzakelijkerwijs op een structureel probleem en niet aan iedere ‘oplossing’ in de vorm van nieuwe regelgeving ligt noodzakelijkerwijs een ‘probleem’ ten grondslag.

Wat meer reflectie, fact based politics en een nuchtere afweging van kosten en baten zou welkom zijn.  Anders blijft de in vrijwel alle verkiezingsprogramma’s unisono beloofde vermindering van de regeldruk en administratieve lasten voor de zorgsector een dode letter. En zijn ook programma’s zoals (Ont)Regel de Zorg niet meer dan een doekje voor het bloeden.

Weijer VerLoren van Themaat en Murat Duman zijn advocaten bij Houthoff