In de regiobeelden wordt een overzicht gegeven van de gezondheidssituatie en zorgvraag in de regio. Daarnaast is het zorgaanbod netjes op een rijtje gezet: van het aantal huisartsen tot de wachttijden voor verpleeghuisbedden en de activiteiten van het welzijnswerk. Maar nergens wordt melding gemaakt van wat burgers zelf organiseren op het gebied van welzijn en zorg. Die meer dan tweeduizend zorgzame gemeenschappen, van zorgcoöperaties tot stadsdorpen, het lijkt of ze niet bestaan.

Doemscenario’s

Alle regiobeelden staan nu keurig op een rij, maar ze roepen bij mij de vraag op: hoe gaat het nu eigenlijk met de zorg in de regio? Bij mij komen allerlei doemscenario’s langs. In de ene regio gaat het nog slechter dan in de andere. Daar doet demissionair minister Conny Helder nog een schepje bovenop met haar opmerking: “We hebben niet de mogelijkheid om de zorg op dezelfde manier te blijven geven”. En de NZa doet er nog een hele berg bij door te stellen: “De manier waarop de langdurige zorg nu is georganiseerd, is niet langer houdbaar.”

Als we inderdaad constateren dat het systeem vastloopt, zullen we dan nu eindelijk eens gelijkwaardig gaan samenwerken, formeel en informeel? Geven we nu eindelijk eens écht erkenning aan de samenredzaamheid van burgers?

Met de burger

Intussen wordt op veel plekken waar actieve burgers zich aanmelden om deel te nemen aan de IZA-regioplanvorming nogal terughoudend gereageerd; ze worden bepaald niet met open armen ontvangen. Vaak is de argumentatie: “Zorgbelang zit al aan tafel”, maar patiëntenorganisaties laten meepraten is niet voldoende. Dat is op zijn best inspraak organiseren voor de ‘doelgroep’, maar zeker geen samenwerking met burgers.

Ghandi zei het al: “Alles wat je voor mij doet, maar niet mét mij, doe je tegen mij”. Tot het tegendeel wordt bewezen is mijn conclusie dat de formele zorg de burgers, die zelf verantwoordelijkheid willen nemen voor welzijn of zorg in hun dorp of wijk, tegenwerkt. Met als resultaat dat er vooral aan het bestaande zorgsysteem getweakt wordt. Echte transformatie is dan niet te verwachten.

Mocht u zelf betrokken zijn bij een regionaal samenwerkingsverband en niet weten wie u namens de burger aan tafel zou moeten uitnodigen: neem gerust contact met mij op en ik maak u wegwijs.

Door: Jan Smelik, algemeen coördinator Nederland Zorgt Voor Elkaar
Lees ook zijn eerste blog over dit onderwerp: Regioplannen: niet zonder de burger