Het verminderen van overgewicht en alcoholgebruik gaat niet lukken. Want de maatregelen die de regering voorstelt in het preventieakkoord gaan vooral over voorlichting. En die werkt onvoldoende. Wat ontbreekt zijn effectief gebleken interventies zoals terugdringing van verkooppunten van alcohol, verlaging van de btw op groenten en fruit en verhoging van de btw op frisdranken naar het hoogste tarief. Met woorden van deze strekking en met literatuurverwijzingen beoordeelde het RIVM vorige week het akkoord als ‘Niet-haalbaar’. Ik prijs het Rijksinstituut dat het achter zijn wetenschappelijke kennis is blijven staan. Ik prijs staatssecretaris Blokhuis dat hij de negatieve toetsing van het RIVM openbaar heeft gemaakt.
Neoliberale signatuur kabinet-Rutte-3
Het ontbreken van de genoemde overheidsinterventies is te verklaren door de neoliberale signatuur van het kabinet-Rutte-3, dat marktwerking in de zorg en alleen eigen regie van burgers centraal stelt en overheidsmaatregelen direct betutteling noemt. Deze argumentatie houdt in dat instellingen die niet neoliberaal denken wel de genoemde overheidsinterventies bepleiten. Dat is nog niet duidelijk. De KNMG, Patiëntenfederatie Nederland en de linkse partijen hebben namelijk nog geen standpunten over het akkoord ingenomen. Hieronder enkele suggesties mijnerzijds voor hun standpuntbepaling.
Standpunt KNMG
Sinds 1850 zijn artsen de grote animator van overheidsinterventies. Het waren de artsen/hygiënisten die als eersten pleitten voor de aanleg van riolering en waterleiding. Anno 2018 ligt de vraag voor: gaat de KNMG mee met een preventieakkoord zonder voorstellen tot overheidsingrijpen? Ik hoop op standpunten als: ‘Laat ons als artsen niet dweilen met de kraan open, want ongezonde leefstijlen veroorzaken hoge werkdruk.’ Of: ‘Wij ondersteunen alleen gezondheidsbeleid dat wetenschappelijk is onderbouwd.’
Preventie hoog op de lijst van Patiëntenfederatie
De Patiëntenfederatie heeft het akkoord evenmin ondertekend. Preventie staat bij deze koepel van patiëntvertegenwoordigers hoog in het vaandel. Zij kan nu scherp op de wind varen. Ik weet een Bijbels spreekwoord als kop voor een persbericht van de Patiëntenfederatie: ‘Heden ik, morgen gij.’
Linkse partijen zitten in een spagaat
Ik ben benieuwd of de PvdA, GroenLinks en SP komen met parlementaire voorstellen over bijvoorbeeld frisdrankbelasting. Zij zitten in een spagaat. Aan de ene kant staat terugdringing van sociaal-economische gezondheidsverschillen al decennia op hun agenda. Welnu, het merendeel van de 35.000 doden per jaar (zo’n 100 per dag) ten gevolge van ongezonde leefstijlen zijn mensen met lage inkomens en lage opleidingen. Aan de andere kant is er het feit dat linkse kiezers ongezonder leven. Mij werd laatst voor de voeten geworpen: ‘Als wij de arbeider zijn shag, fricandel en pils afnemen, stemmen ze niet meer op ons.’ Mag ik hopen dat langetermijnvisie het wint van kortetermijnopportunisme?
Beoordeling preventieakkoord
Daarom mijn verzoek: artsen, patiëntenvertegenwoordigers en progressieve parlementsleden, graag assertiviteit bij de beoordeling van het preventieakkoord. Ik hoop op aanvullende voorstellen om gezonde voeding btw-vrij en ongezonde levensmiddelen duurder te maken. Dan leveren lage inkomensgroepen geen inkomen in.
Het akkoord, waarbij een uiterst selectief gezelschap aan maatschappelijke organisaties betrokken is geweest, is naar mijn mening (daarom) ondemocratisch, ziekelijk betuttelend en een enorme gemiste kans.
In de horeca mogen zelfs geen rookruimten meer voor e-sigaretten blijven bestaan, terwijl een literatuuronderzoek door de Britse artsenorganisatie vond dat die veel minder schadelijk zijn dan gewone. En het RIVM berekende in 2006 dat als morgen alle rokers stoppen, de zorgkosten op termijn met 6-12% gaan >stijgen<. Toch moet een pakje sigaretten 10 euro gaan kosten. Dat is paternalisme in extremis.
Daarentegen gaan de alcoholaccijnzen niet omhoog, terwijl die nu uiterst laag zijn (slechts € 0,09 op een biertje van gemiddeld € 2,43 in de horeca [2016]), en de kosten van overmatig alcoholgebruik, inclusief de politioneel-justitiële, er bij lange na niet door gedekt worden. Een gevolg van het wel aan tafel hebben gezeten van de alcoholindustrie.
Verder zetten de maatregelen tegen het probleem overgewicht nauwelijks zoden aan de dijk. Wat dat wel doet is een (vrijwillige) premiekorting bij een gezond voedings- en beweegpatroon.
Door de korting toe te passen op de nominale ziektekosten-premie, het werkgeversgedeelte ervan (uit te keren aan de werknemer) en de 9,25% inkomstenbelasting op basis van de Wet Langdurige Zorg (de voorheen op de loonstrook gespecificeerde AWBZ-premie), kan een korting flink wat opleveren.
Per saldo hoeven de lage inkomensgroepen hiermee dus (ook) geen inkomen in te leveren.
Mijn reactie: http://zorgenstelsel.nl/nationaal-preventieakkoord-na-bijstelling-ambities-versneld-invoeren/
Ik vind het dapper dat staatssecretaris Blokhuis zijn nek uitsteekt mbt leefstijl verandering. Het is echter naief om dit aan het grote geld lees ondernemers over te laten. Aan de tafels waar de ondernemers niet aanzaten zijn verregaande maatregelen genomen ten opzichte van de tafels waar zij wel aanzaten. Het is bewezen, dat waar ondernemers aan het roer zitten de euro centraler staat dan het welzijn van de mensen. Vele onderzoeken tonen dit helaas aan, kijk naar het laatste grote onderzoek van Radar mbt de implantaten. Het overlaten aan de markt, is dus geen optie, en dat zou naar mijn idee een wijziging in het neoliberale denken tot gevolg moeten hebben, Of is er sprake van belangen verstrengeling, die dit weerhoud?
Wanneer zetten we het welzijn van de mens weer centraal ipv de euro?