Allereerst de wet- en regelgeving. De wet- en regelgeving voor de zorg verandert sneller dan de kleur van een kameleon op een Schotse kilt. Denk bijvoorbeeld aan de hervorming van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), veranderingen in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de nieuwe focus op het persoonsgebonden budget (pgb), wijzigingen in het basispakket (Zorgverzekeringswet) en de introductie van de Participatiewet.

Deze wijzigingen vragen om nieuwe applicaties of wijzigingen in bestaande applicaties inclusief migraties en nieuwe applicatiekoppelingen. Bovendien moeten er nieuwe samenwerkingsverbanden worden aangegaan, zoals met de gemeentes. Zij stellen eisen aan verbindingen en autorisaties. Het aantal medewerkers stijgt of daalt, afhankelijk van de taken die zorginstellingen erbij krijgen of juist verliezen. De ict-middelen dienen dus zeer flexibel te zijn, terwijl de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van data niet in gevaar mogen komen. Dat is een fikse uitdaging.

Steeds minder beschikbare middelen

Ten tweede stijgen de zorgkosten de laatste jaren explosief. Sinds twee jaar is de gezondheidszorg de grootste kostenpost van de overheid. Bijna 75 miljard euro is goed voor 30 procent van de rijksoverheidsuitgaven. Maatregelen en bezuinigingen van de regering hebben rechtstreeks gevolgen voor de middelen die beschikbaar zijn voor ict.

Tegelijkertijd worden er steeds meer en zwaardere eisen aan de ict-omgeving in zorginstellingen gesteld. De NEN7510, -7511 en -7512 zijn bijvoorbeeld bekende normeringen als het gaat om medische informatica en informatiebeveiliging in de zorg waaraan een hedendaagse ict-omgeving in een zorginstelling dient te voldoen.

Ook het aantal beschikbaarheidseisen die gelden voor de ict-middelen groeit. Ict is een vitale randvoorwaarde voor de zorgprocessen geworden. Ict-beheerders moeten dus zorgen dat ze met steeds minder middelen steeds meer en uitgebreidere services leveren. Dit betekent een grote focus op efficiency en effectiviteit.

Meer thuiszorg

De laatste uitdaging is de thuiszorg. De ministerraad heeft ingestemd met de uitwerking van de extramuralisering van lichte zorgzwaartepakketten per 1 januari 2013. Dit zorgt ervoor dat steeds meer zorgverlening op locatie van de cliënt plaatsvindt. Daardoor is toegang tot allerlei medische gegevens bij de cliënt noodzakelijk.

De ict ondersteunt dit met toepassingen op mobiele devices die veilig toegang hebben tot centrale zorgapplicaties. Ook domotica is een opkomende trend. De ict-omgeving dient deze nieuwe diensten te faciliteren, waarbij het zaak is te veel complexiteit te vermijden en zo de beheerbaarheid optimaal te houden.

De uitdaging aangaan

Ict-beheerorganisaties in de zorg hebben veelal een nieuwe kijk nodig op het management van de ict-middelen. Flexibiliteit, schaalbaarheid, beschikbaarheid en beheerbaarheid zijn belangrijke aandachtspunten. Het is de vraag of het vaak beperkte aantal ict-beheerders aan alle eisen en wensen kan voldoen. Uitbesteding van het beheer van de generieke ict-onderdelen, zoals opslag, de servers en de virtualisatielaag, is een oplossing en zorgt ook nog eens voor transparante kosten.

De eigen beheerders kunnen zich dan richten op de eindgebruikers. Zij houden zo de regie over het beheer van de ict-middelen en zaken die de organisatie raken. Zij beschikken immers als geen ander over de kennis van de zorginstelling. Dit model van partnership tussen ict-beheer en outsourcing partner noemen we ‘co-sourcing’.

Verder is het van belang om complexiteit zo veel mogelijk te vermijden en te kiezen voor breed gedragen en bewezen oplossingen. Dat betekent: geen ‘point solutions’ of zelf ontwikkelde scripts, maar kiezen voor goed doorontwikkelde beheersuites die veel functionaliteit combineren in een beperkte beheerschil. Dit zorgt voor een goede beheerbaarheid. De implementatie van dit soort omgevingen vereist specialistische kennis en ervaring die de beheerders veelal niet bezitten. Ook hier is ondersteuning door een betrouwbare partner onontbeerlijk.

De boodschap is dus: vermijd complexiteit en probeer niet meer alles zelf te doen. Maak gebruik van kennis in de markt en vertrouw op een goed partner-ecosysteem, een netwerk van partners rond een zorginstelling die ieder een specifieke service verlenen. Op die manier is het mogelijk uit de zorgspagaat te komen.

René Voortwist

Adviseur De Ictivity Groep