In de ouderenzorg zijn organisaties nog lang niet klaar met consolideren. Dat blijkt onder andere uit de recente trendrapportage van Gupta Strategists. In 2009 was de gezamenlijke omzet van instellingen in een fusietraject 1,3 miljard euro en in 2010 1,75 miljard euro. Dat laatste bedrag is 12 procent van de totale omzet in de VVT-sector. Het gaat hierbij niet zozeer om een stijging van het aantal fusies; het is de omvang van de fusies die steeds groter wordt.
Nederlandse Zorgautoriteit
Grote fusies zijn risicovol voor de kwaliteit van zorg. Dat weten we al geruime tijd en daarom heeft het kabinet een nieuwe fusietoets opgenomen in het regeerakkoord. Momenteel toetst de Nederlandse Mededingingsautoriteit alleen of een fusie concurrentievervalsend werkt. Vanaf volgend jaar gaat de Nederlandse Zorgautoriteit fusieaanvragen ook op heel andere aspecten toetsen. Is de cliëntenraad wel gehoord over de fusie? Zijn de motieven van de fuserende partijen wel zuiver? En nog veel meer van dergelijke vragen zullen de fuserende instellingen moeten beantwoorden.
Inspectie
Daarnaast gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg bekijken of de kwaliteit niet in gevaar komt door het samengaan. Mocht er ondanks deze checks toch een ‘zorgmoloch’ ontstaan, dan heeft de inspectie een nieuwe ‘opsplitsingsbevoegdheid’. Hiermee kan zij te grote zorgbedrijven weer terugbrengen tot aan de menselijke maat. De brancheorganisaties in de zorg zijn tegen dit voorstel. De boel wordt er onwerkbaar door, vrezen zij. Ik schaar me in dit geval aan de zijde van de zorgorganisaties. En dat terwijl ik tegen te grote instellingen ben. Mijn redenatie is dat overleven boven alles gaat en daarom de fusiegolf onverminderd door zal gaan. Er zullen alleen meer formulieren ingevuld moeten worden, maar dat zijn we wel gewend in de zorg. Over de administratieve ellende die ontstaat wanneer de inspectie te grote bedrijven gaat splitsen, wil ik niet eens nadenken. (Zorgvisie – Wouter van den Elsen / Twitter)
@ Dorien. In theorie wel in de praktijk wordt de verwachtte kostenreductie slechts in een klein deel van de gevallen gehaald (afhankelijk van het onderzoek tussen de 20 en d e 30%) en dat na een forse investering die een fusie nu eenmaal vraagt. Onderzoek naar schaal en kosten toont steeds aan dat de ziekenhuizen in NL te groot zijn om tegen minimale kosten te produceren. Kostenreductie is vooral een papieren argument.
schaalvergroting betekent vaak goedkoper werken door samengaan overhead etc.
Fuseren mislukt in de regel en de twee belangrijkste motieven zijn het versterken van de marktpositie (waar de patient/premiebetaler onder lijdt) en persoonlijke motieven van bestuurders. De kwaliteit van zorg vebetert niet zoals laatst Elsevier voor verpleeghuiszorg weer liet zien. Punt is dat de zuiverheid van motieven niet te toetsen is. De aanvragers laten een rapport opstellen door consultants en die noemen enkel de argumenten waarvan bekend is dat deze wel worden geaccepteerd door de toezichthouders. Als later blijkt dat de fusiedoelen niet bereikt zijn, dan wordt de fusie niet teruggedraaid (en de bonussen van de bestuurders niet teruggestort). De overheid zoekt daarom naar middelen om fusies te voorkomen en in dat licht moet het nieuwe IGZ-instrument worden gezien. Splitsen vanwege kwaliteitsverlies lijkt onwaarschijnlijk (kwaliteit is immers niet goed meetbaar) maar een extra instrument om fusies te kunnen afremmen is altijd welkom.