Het medisch specialistisch bedrijf (msb) is aldaar een ziekenhuisbrede maatschap van alle 110 vrijgevestigde specialisten. Daarbuiten werken er zo’n vijftig specialisten in loondienst. Eind januari werd Wander Blaauw al voor 6 maanden aan de raad van bestuur toegevoegd om ‘vorm en inhoud te geven aan de samenwerking met de vereniging medische staf’. Ondanks tal van persberichten blijft het gissen waarover het conflict ging. Ik gis hieronder mee.
Incompetentie van bestuurders: nee dat was het niet
Een competent duo vormde bij Ziekenhuis Gelderse Vallei de raad van bestuur. Voorzitter Dik van Starkenburg en bestuurslid Nicolet Zeller hebben een uitstekende staat van dienst binnen en buiten het ziekenhuis. Als er incompetentie in het spel zou zijn, dan was de raad van toezicht gewoon aangebleven. Ik acht het evenmin waarschijnlijk dat het duo niet meer mee kon in de bestuurlijke vernieuwing zoals in persberichten staat vermeld. Beiden zijn meegegroeid met de veranderde verhoudingen tussen ziekenhuis en specialisten. Ook dat het duo met onmiddellijke ingang is gestopt, rijmt niet met deze verklaring. Wie bestuurlijke vernieuwing niet wil meemaken, vertrekt geleidelijk; al dan niet met een gouden handdruk.
Kwaliteitsbeleid was het misschien een beetje
Het Gelderse Vallei ziekenhuis scoort goed op de ‘kwaliteit van zorg’-ranglijstjes. Het was bijvoorbeeld in 2016 het nummer 38 in de ranglijst van het Algemeen Dagblad: een middenpositie. Het heeft een uitstekend samenwerkingsverband voor oncologie met het Rijnstate in Arnhem en het Slingeland ziekenhuis te Doetinchem. De ambitie voor het kwaliteitsbeleid ligt hoog in Ede. Er ging aan het aftreden van de bestuurders geen ernstig incident vooraf zoals de verzwegen ziekenhuisepidemie in Rotterdam of het vermijdbare sterfgeval op de spoedeisende hulp in ’t Gooi. Toch houd ik de optie open dat het conflict ook over kwaliteitsbeleid ging vanwege twee punten. In vele ziekenhuizen hebben specialisten tegenwoordig drie organen via welke ze invloed kunnen uitoefenen op de raad van bestuur: het msb-bestuur, de vereniging of het platform van specialisten-in-dienstverband, en het stafbestuur. Voor een raad van bestuur is het lastig manoeuvreren als deze drie organen elkaar tegenspreken. Zij riskeert haar eigen aftreden als zij expliciet kiest voor een van de drie organen.
Mijn tweede punt betreft de eindverantwoordelijkheid voor het medische beleid. Stel er treedt een ernstig medisch incident op zoals de voorbeelden hierboven. Wie komt dan bij de tuchtrechter en bij de massamedia om verantwoording af te leggen: de raad van bestuur of het bestuur van het medisch specialistisch bedrijf? Ik vermoed dat deze twee punten meespeelden in het conflict, omdat beide bij vele ziekenhuizen spelen. Ik heb geen inside information uit het ziekenhuis. Het zou de eveneens competente nieuwe interim-bestuurders Wander Blaauw en Arthur van Zanten sieren als zij tekst en uitleg geven over beide punten.
Speelde geld mee: de tijd zal het leren
Sinds enkele jaren draaien ziekenhuizen minder verpleegdagen, minder opnamen en minder polikliniekbezoeken. Daardoor staan tal van ziekenhuizen onder financiële druk. Ziekenhuizen en medisch specialistische bedrijven worden uit dezelfde financiële bronnen betaald: via de dot’s van de Zorgverzekeringswet. Dat draagt het risico op concurrentie tussen beide organen in zich. In economische termen heet dat het probleem van de afwenteling: bij minder beschikbare middelen probeert het msb zijn probleem af te wentelen op het ziekenhuis. Of het gebeurt andersom. Sommige raden van bestuur proberen een conflict met het msb te vermijden door langetermijnafspraken te maken met zorgverzekeraars. Daarbij levert het ziekenhuis in, maar behouden specialisten hun omzet. Dit zet kwaad bloed in de ziekenhuisorganisatie. Een raad van bestuur die solidariseert met haar personeel kan dan niet veel anders doen dan aftreden. Of financiële belangen op deze wijze meespeelden in Ede weet ik niet. Als er over enkele maanden een bezuinigingsprogramma wordt afgekondigd waarbij specialisten worden gespaard, dan was dat het geval. De tijd zal het leren.
