Een jaar eerder vond in de zorg een andere grote verandering plaats: de stelselwijziging van de ggz. De kern ervan is dat meer ggz in de eerste lijn moet plaatsvinden. Daarnaast werd de generalistische basis-ggz geïntroduceerd. Die moet eenvoudige gestandaardiseerde behandelingen verzorgen waardoor de dure tweedelijns-ggz sterk kan inkrimpen. De verandering moet leiden tot goedkopere en meer doelmatige ggz.
Inmiddels zijn we ruim een jaar verder en is het stil geworden rondom deze transitie. Betekent geen nieuws goed nieuws? Kan de operatie als geslaagd worden beschouwd?
Weinig informatie beschikbaar
Wie het antwoord op deze vraag zoekt, moet het in hoofdzaak doen met anecdotal evidence. Er lijkt weinig objectieve en kwantitatieve informatie beschikbaar te zijn. In oktober 2014 verscheen weliswaar het rapport Monitor generalistische basis GGZ, samengesteld door KPMG in opdracht van het ministerie van VWS. Dit baseert zich echter hoofdzakelijk op gegevens over het eerste kwartaal van 2014, de eerste drie maanden na de invoering dus. In het rapport worden dan ook veel slagen om de arm gehouden. Vooralsnog bleek in ieder geval geen daling van kosten.
Implementatieproblemen
Wie zijn oor te luisteren legt bij huisartsen krijgt vooral de indruk dat de transitie nog in de beginfase zit en gehinderd wordt door veel implementatieproblemen. De aanwezigheid van de poh-ggz in de eerste lijn zorgt er wel voor dat meer mensen met psychische klachten in de eerste lijn behandeld worden. Het lijkt er echter op dat dit aanbod ook zorgt voor meer vraag en dat er voor een deel mensen behandeld worden die voorheen helemaal niet behandeld zouden zijn. Dat is niet bevorderlijk om de bezuinigingsdoelstelling te bereiken.
Huisartsen ervaren daarnaast veel praktische obstakels. Het is bijvoorbeeld onduidelijk welke instrumenten gebruikt moeten en kunnen worden voor screening en triage. Bovendien verlopen de verwijzingen naar de generalistische basis–ggz moeizaam, mede doordat de informatiesystemen die in de ggz-keten gebruikt worden op geen enkele manier met elkaar geïntegreerd zijn.
Goede voorbeelden
Toch zijn er inmiddels voorbeelden die laten zien hoe het wel kan. Neem de regio Leiden. Hier werken al enkele jaren, onder de bezielende leiding van psychiater Liesbeth van Londen, alle betrokken partijen – waaronder meerdere huisartsengroepen, ggz-instelling Rivierduinen en zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid – aan betere samenwerking in de regio.
Dit heeft onder meer geresulteerd in duidelijke afspraken over verwijzingen aan de hand van een verwijskaart en overeenstemming over de te gebruiken instrumenten voor triage en screening. Verder is voor huisartsen een consultatieve dienst ingesteld en heeft Zorg en Zekerheid aangepaste financiering beschikbaar gesteld.
Ten slotte werd een IT systeem geïntroduceerd dat de hele ggz-keten ondersteunt, inclusief triage, screening, beslisondersteuning, verwijzing en consultatie. Dit systeem werd in 2014 in korte tijd ontwikkeld, als uitbreiding op het Keten Informatie Systeem dat in de regio al gebruikt werd en begint nu – na een aanlooptijd – behoorlijk te functioneren.
Invoering kost tijd
Dit initiatief in Leiden leert dat het bij grote transities uiteindelijk vooral gaat om zorgvuldige implementatie. En dat kost tijd, veel tijd. Op de datum van invoering van een nieuw stelsel eindigt dit niet, maar begint het pas.
Is de ggz-transitie gelukt? De tijd zal het leren. Maar in Leiden geen last. Daar zijn ze aardig geslaagd.
Laurens van der Tang
CEO VitalHealth Software
beste Onderwater,
De POH GGZ is over het algemeen in dienst bij de huisarts (organisatie) en targets voor verwijzing naar een moederorganisatie zijn bij ons onbekend. (Ik weet dat dit her en der het geval is)
Volgens mij gaat het vooral dat de burger / patiënt de juiste zorg op de juiste plek krijgt. Minder verwijzen naar de SGGZ is geen doelstelling, wel een effect. Vandaag trouwens een verder overleg over de te realiseren koppeling met / naar (blended) E-mental Heatlh indien dat voor de patient de beste optie is.
Ik ben ook wel benieuwd naar andere aspecten!! Hebben de POH-GGZ targets om maandelijks minimaal een bepaald aantal cliënten door te verwijzen naar de moederorganisatie? Hoe wordt de eerste lijn en het eigen netwerk nu vaker ingezet bij het begeleiden van mensen met psychische en sociale problemen? Het gaat niet alleen om een andere organisatievorm maar ook om minder mensen met een DSM-V classificatie en bij behorend stigma naar de GGZ te verwijzen ….toch?
Beste Willem Jan,
Nee, dan mis je toch de kern van de ontwikkeling hier in Leiden. Het betreft vooral een inhoudelijke samenwerking tussen de diverse ketenpartners, verenigt in Netwerk Next. Daar is mede door Liesbeth van Londen de beslisondersteuning ontworpen en later getest door de netwerkpartners. Ondanks dat het een langdurig proces is geweest en soms nog is, is de beweging in de regio Rijnland stevig, mét commitment van veel partijen. VHS heeft ‘alleen’ de beslisondersteuning vertaald naar ICT.
Ik lees dat er frustratie bij je speelt, waar ik niets aan af wil en kan doen, maar beperk je in je reactie graag tot de inhoud.
Erik Kramer, inkoper huisartsenzorg Zorg en Zekerheid
beste Laurens, iedereen begrijpt wel dat het de software van Vital Health is die het in Leiden zo geweldig goed doet. Maar laat er voortaan dan ook ‘reclame’ of ‘advertorial’ boven zetten; het is misschien leuk om dit samen met een professional op te zetten, maar dat is geen enkele garantie op succes of draagvlak. Eerder uit je … lullen. Zo’n geweldige conduitestaat heeft jouw software niet ondanks al het er in gestopte kapitaal en de grote namen er achter.