De Haagse rechtbank deed een duit in het zakje in de zaak van drie oudere vrouwen die deelname eisten aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Hij vindt de uitsluiting van 75-plussers geoorloofd: bij ouderen groeien tumoren zo langzaam dat de patiënten meestal aan iets anders overlijden. De vrouwen brengen daartegenin dat het niet gaat om levensverlenging maar om levenskwaliteit.

De uitspraak van de Haagse rechter overtuigt minder dan het RVZ-advies. Een leeftijdsgrens is een bot keuzemiddel. Leeftijdgenoten verschillen onderling sterk in leefsituatie, lichamelijke conditie én wensen. De RVZ houdt daarmee rekening door de kwaliteit per levensjaar als uitgangspunt te nemen, maar ook door te wijzen op het belang van het overleg tussen behandelaar en patiënt over het nut van behandelen. Ik moest hierbij denken aan het verhaal van een vrouwelijke kennis. Tachtigplus, al lang ziek en sinds kort aangewezen op een thuiszorghulp. Die ontdekt bij haar een kuiltje in de borst en dringt aan op doktersbezoek. Zelf vindt ze dat op haar leeftijd niet meer zo nodig. Maar de thuiszorgmedewerkster dringt dagelijks aan en uiteindelijk stemt ze toe in een dagvullend ziekenhuisonderzoek. Conclusie: “U hebt borstkanker, maar een behandeling is onmogelijk vanwege uw zwakke conditie.”

Kortom: een volkomen zinloze aanslag op zowel publiek geld als, zeker zo belangrijk, de energie en gemoedsrust van deze vrouw. Sommige verspilling is heel simpel te voorkomen, namelijk door open en serieus met betrokkenen te overleggen over het nut van onderzoek en behandeling. Het is niet altijd de patiënt die ‘het onderste uit de kan’ wil.

Yokoda, persoonlijk begeleider

7 november 2007 – Ik vindt het vreemd dat de rol van de thuiszorghulp doorslaggevend is want het is de huisarts die mw doorverwijst.

Henk Meijerink, huisarts

9 november 2007 – Uw redactioneel commentaar onder de titel “Verspilling” dat ook verschenen is in een nieuwsbrief van Zorgvisie overtuigt mij niet.

Als huisarts wordt ik dagelijks geconfronteerd met patiënten die wel degelijk “het onderste uit de kan” willen: regelmatig gaat hun klachtenpresentatie vergezeld van een meer of minder uitgebreid wensenlijstje op diagnostisch gebied: een foto, een echo, een scan etc. Het roept bij mij vaak de associatie op aan het volladen van je boodschappenkarretje bij Albert Heijn zonder kassa aan het eind van het parcours.

Ik heb zeer wel begrip voor het standpunt van de Haagse rechter: immers het gaat hier om een bevolkingsonderzoek in het kader van preventie. Daar waar er überhaupt nog steeds vraagtekens zijn te plaatsen bij het nut van een grootschalige screening op mammacarcinoom, geldt dat zeker voor de oudere mens. Het zou goed kunnen zijn dat je door deze oudere groep te gaan screenen alleen maar bereikt dat je een aantal jaren eerder weet dat je borstkanker hebt. Over gederfde levensvreugde gesproken.

Het wordt hoog tijd dat er meer en serieuze aandacht komt voor de zin en onzin van allerlei diagnostiek die vaak handen vol geld kost en waarvan het rendement beperkt is, of het nu over kwantiteit of kwaliteit van leven gaat.

Een mens die zegt gezond te zijn is nog niet genoeg nagekeken: het heeft er alle schijn van dat wij het liefst dagelijks bewezen willen zien dat we nog gezond zijn…