De zorgen over hoe de transitie van de langdurige zorg en de daarmee gepaard gaande decentralisatie naar de gemeenten zou uitpakken, bereikten hun hoogtepunt vlak voor de kerst-/nieuwjaarsperiode om daarna als een nachtkaars uit te gaan. Je zou denken dat juist om en nabij de fatale datum alle verloven zijn ingetrokken. Evenwel mijn indruk is dat net als elk jaar Nederland Vakantieland toch net even belangrijker is. Ik had een déjà vu met de millenniumwisseling: na alle horrorverhalen die we over ons heen uitgestort was het op het moment suprême ‘business as usual’.

Nu we de systeemwijziging hebben geïncorporeerd is het tijd om weer met beide benen op de grond te gaan staan en vier dringende zaken eens echt aan te pakken. Onderwerpen die de zorg en de cliënten van lijdend voorwerp tot leidend voorwerp maken.

1. Cliëntenemancipatie en cliënteninformatie


De cliënt moet eigenaar zijn van zijn eigen zorginformatie en er te allen tijde over kunnen beslissen en beschikken. De cliënt wordt in het huidige systeem – en ik ben bang ook in het nieuwe systeem – grotendeel onkundig en onwetend gehouden. Daarvoor worden allemaal oneigenlijke argumenten  gebruikt  zoals dat het moeilijk is om als burger/cliënt een eigen zorgportal te hebben. In binnen- en buitenland zijn genoeg voorbeelden die laten zien dat dat klinkklare onzin is. In mijn columns heb ik die voorbeelden met enige regelmaat de revue laten passeren.

2. Democratische legitimatie en toetsing van organen die wij het vertrouwen geven om publieke zaken via collectief opgebrachte middelen uit te voeren


Bij deze organen moet veel meer echte invloed van cliënten of verzekerden worden gerealiseerd, te beginnen bij de zorgkantoren en het liefst ook de zorgverzekeraars. Waarom houden we geen verkiezingen om een ‘zorggraaf’ te benoemen zoals bij de waterschappen een dijkgraaf wordt benoemd? De zorgverzekeringspremie is tenslotte net zo verplicht als de waterschapsheffing en de zorg is net als het water een publiek belang. En waarom eisen we niet dat vergaderingen openbaar zijn en de agenda’s en stukken ervan ook? Dat geldt de facto ook voor de wijze waarop raden van toezicht van zorgorganisaties hun functie uitoefenen. Ik vind het ridicuul dat de wet Normering topinkomens van bestuurders  de toegestane vergoedingen van leden van raden van toezicht kan laten stijgen. Je kunt toch niet met droge ogen vrijwilligerswerk in de zorg propageren en zelf als lid van een raad van toezicht honoraria opstrijken die voor vele mensen bijna een jaarsalaris zijn? Terwijl je dat toezichthouden ook als een soort vrijwilligerswerk kunt zien dat een beroep doet op jouw interesse, achtergrond en netwerk. Bovendien krijgen leden van een raad van toezicht voor hun werk veel meer andere ingangen terug en soms sneller een lintje…

3. Innovatie


Er moet een echt zorginnovatieprogramma komen met een bottum-up en op concrete resultaten gerichte stimuleringsvisie. De care loopt erg achter. Wie zijn de stimulatoren van innovatie? Vergeleken met de cure is in de langdurige zorg de professional te weinig de motor van innovatie. En dat geldt ook voor de ondernemers. Te veel innovatiegelden zitten vast in landelijke programma’s en organen die te algemeen zijn en te weinig op concrete resultaten afrekenen. En beoordeling en uitvoering zijn ook nogal eens verweven. In een artikel in het Financieele Dagblad heb ik al in 2011 gepleit voor innovatie stimuleringen à la het plaatsen van zonnepanelen. De politiek benoemt concreet wat haar doel is en stelt daar geld voor beschikbaar. Je krijgt subsidie op resultaat. Een goed voorbeeld in de zorg was de subsidieregeling op kleinschalig wonen. Realiseerde je kleinschalig wonen, dan ontving je innovatiegeld. Is er een run op de innovatiesubsidiegelden dan heb je als politiek het toch heel goed aangevoeld?

4. Simplificatie

Beoordeel wat en hoe je het doet op de bijdrage aan de zorg – en levenskwaliteit. Geef vertrouwen aan de mensen die het samen moeten doen, maar zorg wel voor goede, transparante en en zeker geen dubbele verantwoordingsmechanismen. Treed hard op als overheid en Inspectie tegen het verbloemen van verantwoording. Bijvoorbeeld als de CQ-index van een woonzorgcentrum laat zien dat het huis slechter dan landelijk gemiddeld scoort op de dimensie van persoonlijke verzorging en in het verplichte kwaliteitsjaarverslag wordt daarover met geen woord gerept noch aangegeven wat men ertegen gaat doen.

Moge het hiermee een goed nieuwjaar van en voor de cliënten en medewerkers in de zorg worden.

Hetti Willemse

www.publicarea.nl

www.zorgvisite.nl