De voorgestelde deal geldt voor de jaren 2020 en 2021 en biedt zekerheid aan patiënten, zorgprofessionals, medisch specialistische bedrijven (msb’s) en ziekenhuisbestuurders.
1. Betaal 85 procent van de ingediende begroting over 2020
Einde najaar 2019 hadden vrijwel alle ziekenhuizen en zorgverzekeraars overeenstemming over de begrotingen voor 2020. Pandemie en lockdown waren nog niet in beeld. Het eerste deel van de packagedeal die ik voorstel, bestaat uit betaling door zorgverzekeraars van 85 procent van deze begrotingen aan de ziekenhuizen. Dat is een percentage dat elders naar voren komt bij hulp van de overheid aan noodlijdende bedrijven. Dan weet bestuursvoorzitter Ernst Kuipers van het Erasmus MC grotendeels waar hij voor dit jaar aan toe is. De overige 15 procent gaat desnoods ten laste van het eigen vermogen van de ziekenhuizen. Dat gebeurt ook bij de overheidsfinanciën: het eigen vermogen van de overheid is ook enorm afgenomen door alle extra steun en uitkeringen. In de luchtvaart en bij voetbalclubs deden goed betaalde piloten en profvoetballers een duit in het zakje door vrijwillig hun inkomen te verlagen. Zij hielpen daarmee het voortbestaan van hun clubs en toonden moreel leiderschap. Is een dergelijke, vrijwillige, matiging ook te verwachten van goed betaalde medisch specialisten en hun msb’s?
2. Begroot voor 2021 coronazorg apart van de reguliere zorg
Dezer dagen brandde de discussie los over de nominale en procentuele premies van de Zorgverzekeringswet in 2021. Gaan deze premies aanzienlijk omhoog? Het antwoord moet komen in het najaar ongeveer gelijktijdig met de vaststelling van de ziekenhuisbegrotingen voor 2021. Het animo om in het verkiezingsjaar 2021 de genoemde premies aanzienlijk te verhogen zal bij de middenpartijen niet groot zijn. Daarom mijn voorstel dat ziekenhuizen hun begroting voor 2021 opsplitsen in een voor coronazorg en een voor reguliere zorg. Elders gaf ik al aan hoe die corona-begroting op te stellen is. Deze heeft het karakter van een variabele begroting. Bij een eventuele tweede golf, komt deze hoger uit dan zonder een nieuwe uitbraak. Deze corona-begroting sluit aan op een gelijktijdige aanpassing van de Ziekenhuis Rampen Opvang Plannen (ZIROP’s). Deze zijn tot nu alleen gericht op ‘flitsrampen’, zoals terreuraanslagen, en niet op ‘slow-motionrampen’, zoals een pandemie. De begroting voor de reguliere, electieve en acute zorg in 2021 gaat in mijn voorstel vergezeld van een bijlage met voorgenomen maatregelen om de continuïteit ervan te handhaven tijdens een nieuwe uitbraak. Een onderdeel daarvan is een eenmalige forse verhoging van salarissen van verpleegkundigen en andere zorgprofessionals. Ik mag aannemen dat de zorghelden van de afgelopen maanden ook financiële complimenten ontvangen.
3. Toon bereidheid om met elkaar samen te werken
Minister De Jonge geeft al enkele maanden aan te willen stoppen met marktwerking en die te vervangen door samenwerking. Nota’s hierover bereidt VWS voor. Zorgverzekeraars en ziekenhuizen kunnen hierop voorsorteren door in hun toelichtingen op de begroting 2021 te wijzen op het volgende. Samenwerking tijdens een corona-uitbraak vereist overname van reguliere zorg door coronavrije ziekenhuizen en concentratie van coronapatiënten in andere ziekenhuizen. Dit vraagt om intensieve samenwerking en telecommunicatie tussen seh’s, intensive care-afdelingen maar ook tussen reguliere zorgverleners, zoals cardiologen en oncologen. Deze samenwerking heeft gevolgen voor de geldstromen, want die moeten de patiëntenstromen wel volgen. Dat hoeft bij de begroting 2021 nog niet uitgewerkt te zijn. Het tonen van bereidheid om hieraan gezamenlijk te werken is voldoende.
Is mijn voorstel haalbaar?
Nu de lockdown geleidelijk versoepelt, zie ik het draagvlak voor samenwerking tussen ziekenhuizen afnemen: de oude regionale ruzies komen terug. In Friesland gebeurde dat onlangs, na tien jaar samenwerking. In de Achterhoek voltrekt zich een drama in Doetinchem en Winterswijk. In de regio Haaglanden kunnen ziekenhuizen in Delft en Zoetermeer niet onder één bestuurlijk dak. Hoe deze instellingen een gezamenlijk ZIROP moeten maken en desnoods uitvoeren, daarover heb ik mijn twijfels.
Voor ziekenhuizen zou de administratieve druk aanmerkelijk omlaaggaan als zorgverzekeraars beter samenwerken. Ik denk hierbij aan de terugkeer dat twee zorgverzekeraars in één regio de dienst uitmaken en de andere hen hierbij volgen en gehanteerde prijzen en formulieren overnemen. Dat kan nu al op vrijwillige basis. Daarvoor is een wetswijziging niet nodig. Ik zie ook hier weinig bereidheid tot samenwerking. Het Zilveren Kruis, onderdeel van schadeverzekeraar Achmea, zit meer en meer op de kostenbeheersing en minder op de regierol in de regio’s. De andere drie grote zorgverzekeraars (Menzis, VGZ en CZ) tonen wel bereidheid om regionaal vraagstukken van corona-samenwerking op te pakken.
Kortom
In zorgregio’s en bij ziekenhuizen en zorgverzekeraars zullen de drie voorstellen soms wel en soms niet in goede aarde vallen. Ik hoop daarom dat het parlement, regering en VWS de samenwerking niet gaan afdwingen. Beter is het om coalities of the willing te formeren van ziekenhuizen en zorgverzekeraars die in voorhoederegio’s aan de slag gaan. Ik weet zeker dat Ernst Kuipers voorop gaat lopen in de regio Rijnmond en blij is met financiële zekerheid. Wellicht laat ook hij zich inspireren door de sportsector met dat Feijenoordlied over hand-in-hand-kameraden.
