De coronacrisis heeft de administratielast in de zorg pijnlijk blootgelegd. Patiënten die van het ene naar het andere ziekenhuis overgeplaatst werden, kregen regelmatig een dvd’tje met hun medische gegevens mee op hun buik. Er zijn verschillende initiatieven in gang gezet om de enorme administratielast digitaal in makkelijker banen te leiden, maar ze hadden allemaal kritische mankementen waardoor succesvolle, nationale implementatie nog steeds uitblijft.

Generieke infrastructuur ontbreekt

Zo verplicht de aankomende Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) digitale uitwisseling tussen zorginstellingen, maar mist het een generieke infrastructuur. Ook zijn er verschillende persoonlijke gezondheidsomgevingen (pgo’s) ontwikkeld, maar meerdere systemen vergroten juist de administratielast van zorgverleners, terwijl die drastisch omlaag moet. In de bestaande Nederlandse initiatieven zitten wel degelijk waardevolle elementen, maar de kritische succesfactor, één systeem waarin wildgroei aan digitale eilandjes niet mogelijk is, ontbreekt.

Persoonlijk gezondheidskluisje

Dat de creatie van een succesvol systeem realiseerbaar is, hebben de Scandinavische landen bewezen. In Zweden en Denemarken heeft iedereen toegang tot zijn of haar eigen gegevens in een digitaal, persoonlijk gezondheidsdossier. In Denemarken ook wel het persoonlijke gezondheidskluisje genoemd. Dit is ooit begonnen met een medicijnpaspoort, maar inmiddels uitgegroeid tot een nationaal portaal waarop maandelijks een vierde van de totale bevolking inlogt om toegang te krijgen tot een overzicht van zijn of haar gehele gezondheidsgeschiedenis, diagnoses, behandeltrajecten, operaties, medicatieschema’s, röntgenfoto’s, evenals verwijzingen naar specialisten. En ze kunnen zich er aanmelden als orgaandonor. Daarnaast hebben specialisten, met toestemming van de patiënt, toegang tot de patiëntgegevens die op het portaal zijn opgeslagen. Ze kunnen problemen bespreken met andere zorgverleners en de meest recente evidencebased informatie over specifieke onderwerpen vinden.

Voordelen nationaal epd

De voordelen van een veilig nationaal epd zijn dus groot. Op de korte termijn levert het niet alleen kostenbesparing op door efficiencyvoordelen en gebruiksgemak. Door de betere coherentie tussen zorgaanbieders wordt de kans op vermijdbare medische en medicatiefouten – die nu nog 1.100 Nederlandse levens per jaar kosten – ook kleiner.

De mogelijkheid om essentiële signaalwaarden zoals bloeddruk en hartslag thuis te meten, registreren en delen met zorgverleners via een persoonlijk gezondheidsportaal, verlicht bovendien de druk op zorgpersoneel. Op de (middel)lange termijn is het ook mogelijk om bij te dragen aan preventie door koppeling van beweeg- en dieettrackers die steeds meer gemeengoed worden met slimme wearables.

Nederland beschikt al over het belangrijkste fundament die persoonlijke en veilige digitale uitwisseling van medische patiëntgegevens mogelijk maakt: het DigiD. Ook de routekaart is er al, namelijk voorbeelden uit het buitenland en andere sectoren.

Met kleine stappen beginnen

Tijdens de Nederlandse poging een uniform portaal te maken, tien jaar geleden, is kritisch nagedacht over de veiligheid, gebruiksvriendelijkheid en onderliggende infrastructuur. Deze randvoorwaarden voor gegevensuitwisseling zijn essentieel, maar ga niet het wiel opnieuw uitvinden. Profiteer van de kennis en ervaring die er al is. Denemarken, het land dat bekend staat als gidsland in digitale transformatieprocessen en waarvan het epd wereldwijd is uitgeroepen tot beste voorbeeld van informatie-uitwisseling in de openbare gezondheidszorg, wilde ook eerst een groot platform bouwen. Maar met de ambitie om meteen een alomvattend systeem te bouwen, werd een monster gecreëerd dat niet aan de wensen voldeed. Daarom is met kleine stappen begonnen.

Maak eerst een goede use case rond de digitalisering van één service of product. Ga pas uitbouwen als je daarmee succes hebt en bouw niet meteen een hele infrastructuur. Dat duurt veel te lang en de kans op mislukken is groot. Door te werken met een minimal viable products (MVP), een lean start-upmethodologie, is het risico dat een softwareproduct niet succesvol is drastisch te verminderen.

Buitenlands voorbeeld

Voor veel andere landen vertegenwoordigt het Deense nationale gezondheidsportaal een best-practicemodel voor de bouw van een moderne informatie- en communicatie-infrastructuur voor behandelingen. Nederland heeft één groot voordeel ten opzichte van Denemarken: het kan putten uit dit buitenlandse voorbeeld.

Door: Guido van der Harst, Country Managing Partner Netcompany Nederland