Wat zou er gebeuren als we onze zorg gaan kopen zoals in elke gewone bedrijfstak? Dan kopen we alleen wat ons bevalt en anders kijken we nog even verder (uitzonderingen daargelaten). We kiezen ook een notaris voor ons testament of een school voor ons kind. Zelfs die aanbieders zien we steeds meer als leverancier. Het consumentisme heeft hier de rollen de laatste jaren flink omgedraaid. En dat gaat ook gebeuren in de zorgsector. Bewuste consumenten kopen liever bij een gespecialiseerde aanbieder. Iemand die alleen maar schouders doet, of alleen fysiotherapie voor een gebroken heup. Die specialisten zijn de beste behandelaren – en ook de goedkoopste.

Ontkoppelde zorg

Dit consumentisme wordt door diverse ontwikkelingen aangejaagd, zoals het scheiden van wonen en zorg, de techniek en de toegankelijkheid van informatie. Sterftecijfers staan op internet, net als consumentenwaarderingen in de ouderenzorg. En met nieuwe goedkope en draagbare devices kunnen zelfs geavanceerde diagnoses bij de huisarts gebeuren – of thuis. De gangbare diagnose-behandel-combinatie kan daardoor worden losgekoppeld: ontkoppelde zorg.

Shoppen in de zorg

Maar hoe gaat dat met ons ‘verblijf’? Het aantal ligdagen in een ziekenhuis neemt nog steeds af en onze (zorg)woning moeten we gewoon zelf betalen. Overheid en verzekeraars sturen sterk op ambulantisering, dus blijven we thuis of we gaan naar een (gespecialiseerd) hotel. De meeste producten in een zorgketen kunnen worden ontkoppeld. Als consument hoeven we dan ook niet meer alleen te kopen bij pakketleveranciers. We gaan shoppen en kiezen onze eigen combinaties. Daarbij willen we ook dat onze leveranciers naar ons toekomen. Onze autoruit wordt ook op locatie gerepareerd en onze kleding passen we thuis. En meestal is het ook nog eens goedkoper!

Klein en gespecialiseerd

De praktische gevolgen zijn groot. Over tien jaar hebben we nog maar een fractie van de huidige algemene zorgaanbieders nodig en dat zijn vooral kleine gespecialiseerde productielocaties. Die gespecialiseerde locaties zijn anders ingericht: voor de echte zorgklant. En dat is anders, want een commerciële aanbieder bouwt geen kantoor- of vergaderruimte te veel. Vierkante meters moeten worden terugverdiend en ze moeten dus een directe bijdrage hebben aan de producten die worden verkocht. Dat kunnen trouwens ook heel goed facilitaire producten zijn voor wonen of verblijf. Vanuit die kleine centra willen we natuurlijk service aan huis. Ons huis wordt niet meer gezien als een verlengstuk van een instelling, want het is ons huis. Wij zijn de zorgklant en wij staan centraal.

Breekijzer

Dat gaat werkelijkheid worden, maar we zijn we er nog niet. In België of Duitsland en bij particuliere aanbieders voelen we ons nog steeds beter ‘bejegend’ dan in Nederland. Zouden zorginstellingen het dan allemaal niet zien aankomen? Ik denk juist van wel. Ziekenhuizen zijn commerciële zorgboulevards geworden. Ziekenhuis Rijnstate biedt overcapaciteit aan op een zakelijke ‘marktplaats’. Private zorgondernemers verdienen een prima boterham en bieden daarbij ook gewoon een goede productkwaliteit. Diverse aanbieders zijn er dus klaar voor. De volgende stap is de doorbraak van het consumentisme in de zorg. Die doorbraak kan komen als het huidige zorgsysteem wordt ontkoppeld.