Allereerst wordt de huidige doelgroep van het winstuitkeringsverbod niet gewijzigd. Dit betekent dat winstuitkering verboden blijft voor hoofdaannemers van intramurale Zvw- en Wlz-zorg, terwijl het toegestaan blijft voor alle aanbieders van extramurale Zvw- en Wlz-zorg, met uitzondering van medisch specialistische zorg, en onderaannemers in de intramurale zorg.

Deze vrijheid lijkt voor onderaannemers overigens geen rustig bezit. De wetgever schrijft namelijk dat hun vrijheid om winst uit te keren ‘vooralsnog’ blijft bestaan, aangezien het  ‘op dit moment’ ontbreekt aan genoeg gegevens om te concluderen dat een winstuitkeringsverbod voor onderaannemers proportioneel is.

Inhoud winstuitkeringsverbod verruimd

Er treedt wel een verandering op in de inhoud van het winstuitkeringsverbod. Niet langer is namelijk alleen sprake van winstuitkering bij een dividenduitkering, maar onder de Wibz vallen ook excessieve vergoedingen voor aan de zorgaanbieder geleverde goederen of diensten onder het winstuitkeringsverbod. Hetzelfde geldt voor excessieve vergoedingen voor een verstrekte lening. Een vergoeding is volgens de wetgever excessief als voor de hoogte ervan geen economische rationaliteit bestaat en de vergoeding dus in feite een verkapte winstuitkering is.

Een andere verruiming van het winstuitkeringsverbod is dat de bij de inkoop van aandelen ontvangen meeropbrengst ten opzichte van de aankoopwaarde ook onder het verbod komt te vallen.

Nieuw: mogelijkheid voorwaarden aan winstuitkering

De Wibz introduceert verder de mogelijkheid om voorwaarden te stellen aan winstuitkeringen door zorgaanbieders die wel winst mogen uitkeren. Er zijn nu nog geen concrete voorwaarden opgenomen, maar de Wibz biedt wel de ruimte om zulke voorwaarden te stellen als die in een sector nodig zijn om risico’s te beperken voor de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. De wetgever schrijft dat het dan kan gaan om voorwaarden die betrekking hebben op bijvoorbeeld de financiële gezondheid van de zorgaanbieder, de kwaliteit van de zorg, betrokkenheid van de raad van toezicht en de termijn waarbinnen winst mag worden uitgekeerd.

Ook nieuw: NZa kan terugvordering winstuitkering verplichten

Het sluitstuk op de modernisering van de regels over winstuitkering is de handhaving daarvan door de Nederlandse Zorgautoriteit. In het oog springt dat de NZa de mogelijkheid krijgt om een zorgaanbieder te verplichten om een in strijd met de Wibz uitbetaalde winstuitkering terug te vorderen van de ontvangers van die winstuitkering. De zorgaanbieder zal daarvoor in het uiterste geval een procedure bij de civiele rechter moeten starten tegen de ontvangers van de winstuitkering.

Hoe verder?

Iedereen met een mening over deze consultatieversie kan daar via deze website tot 1 december aanstaande input op leveren. Aangezien de minister eerder liet weten dat het haar ambitie is om de Wibz per 1 januari 2025 van kracht te laten zijn, ligt het voor de hand dat vervolgens in de loop van 2023 een definitief wetsvoorstel wordt gepubliceerd waarmee het reguliere wetgevingstraject bij de Tweede Kamer van start gaat.

Door: Bas van Schelven, advocaat gezondheidszorg bij Van Benthem & Keulen