Het probleem speelt niet alleen in Hulst. Veel zorgorganisaties hopen nog op een oplossing en hikken aan tegen de slechtnieuwsgesprekken

met cliënten. Maar uiteindelijk kan geen enkele aanbieder maandelijks duizenden euro’s toeleggen op zorg die niet meer vergoed wordt.

Hoe is het mogelijk dat er nog geen opstand is uitgebroken? Een belangrijke verklaring is dat het ministerie van VWS de koerswijziging geruisloos heeft doorgevoerd: voor een verandering in de indicatiestelling is geen formele wetswijziging nodig. Officieel is de visie van de overheid nog altijd: ‘Ouderen moeten zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen’. Alleen de betrokkenen – ouderen en zorgaanbieders – merken dat het feitelijke beleid is veranderd in ‘zelfstandig wonen, mits het niet te duur is’.

Daarnaast is de regelgeving van VWS zó ingewikkeld dat het aan gewone burgers nauwelijks valt uit te leggen. Zo hangt de verlaagde indicatiestelling samen met de invoering van zorgzwaartebekostiging. Voordat je dat hebt verklaard, ben je tien minuten verder. Toch heeft deze regeling concrete, ingrijpende effecten.

In het magazine dat deze week verschijnt, identificeert Zorgvisie tien maatregelen die extramuralisering belemmeren. Wie de optelsom bekijkt, moet wel concluderen dat VWS in beleidsnota’s de zelfstandigheid van ouderen hoog houdt, maar er in de praktijk minder waarde aan hecht. Dat verklaart wellicht ook de laconieke reactie van staatssecretaris Bussemaker op een knelpuntenanalyse, gemaakt door de gemeente Middelburg. Zij toonde zich niet overtuigd en zei: “Zorgaanbieders moeten creatiever worden.”

Een goedkope reactie. De zorgaanbieders die nu in de problemen komen, zijn juist de pioniers die dankzij inventiviteit hun cliënten zelfstandig laten wonen. Maar zelfs met een overdosis aan creativiteit tover je geen euro’s uit de lucht. De ouderenzorg verdient een serieuze reactie. En de ouderen verdienen een oplossing. (Zorgvisie – Krista Kroon)

Reactie Gerard Verhulst, directeur Oud Burgeren Gasthuis, Nijmegen

Voor klanten van geëxtramuraliseerde verzorgingshuizen, zoals het OBG, is het zo’n beetje gebeten worden door de hond of door de kat. Zij hebben bij ons geen indicatie verblijf nodig want aan alle leveringsvoorwaarden die daarvoor gelden wordt bij ons extramuraal voldaan. In die zin fungeren wij als ‘voorliggende voorziening’ en is een indicatie verblijf eigenlijk niet eens aan de orde ook al spelen er bij klanten behoeften als waarop de leveringsvoorwaarden doelen. (Helaas hebben veel van onze klanten een indicatie verblijf omdat die eerst noodzakelijk was voor de regeling Diensten bij wonen met zorg! En dus zitten ze nu bij herindicatie aan een ZZP vast) Op grond van extramurale indicering kan de financiering op basis van ‘instellingszorg’, waar de Staatssecretaris het over heeft, buiten de deur blijven. Helaas komt de klant dan ook niet in aanmerking voor ondersteunende begeleiding somatiek en is voor psycho-sociaal afhankelijk (straks) van de WMO. Dus dan mischien toch maar beter de indicatie verblijf met een ZZP die ob. weer wel mogelijk maakt maar dan zitten we, de klanten, met doorgaans te lage financiering voor de dienstverlening in zijn geheel en komen we al snel klem te zitten omdat substituering binnen de ZZP (daarna) nog maar weining ruimte over laat als de klant toch meer nodig heeft, of een andere functie, en zijn profiel een andere c.q. ruimere ZZP niet toelaat. Instellingszorg kunnen (en willen) wij nu eenmaal niet leveren: de extramurale woonsituatie gatn uit van andere woon- en werkomstandigheden dan in een instelling. Bovendien zijn wij en onze klanten gewned dat op individuele vragen wordt ingegaan en niet standaard (bv.) éénmaal per week hulp bij het douchen of vaste rondes voor koffie, thee, ‘broodvoorziening’ (en toiletgang!)zoals intramuraal nog steeds voorkomt. Kennelijk moet de opschaling van instellingszorg naar naar individuele en vraaggestuurde verzorging door de klant zelf betaald gaan worden. De overheid zorgt voor een basis-standaard en de rest betaalt de burger. Met die gedachte is op zichzelf niets mis maar laten we het daar dan ook maar gewoon over hebben en met de mond geen vraagsturing e.d. beleiden want die betaalt de overheid dan niet meer).