Sonja’s therapie is rustig aan doen en afwachten. Na drie weken keert Evert terug: moeheid en hoofdpijn zijn niet verdwenen. Sonja laat bloedprikken vanwege de aanhoudende vermoeidheid. Geen afwijkende waarden gevonden, meldt de assistente telefonisch aan Evert. Rust houden blijft het devies. Na acht weken is Evert weer de oude. Met deze casus schets ik het traditionele scenario voor de toepassing van medisch kennis. In het internettijdperk zijn zeven andere scenario’s denkbaar.

1. Evert neemt eerst een kijkje op www.thuisarts.nl .Hij zoekt in deze digitale encyclopedie op hoofdpijn en op vermoeidheid. Goed voorbereid gaat hij naar Sonja. Na het consult zoekt hij bij lichte hersenschudding. Hij houdt langer vol om te herstellen. Evert keert na drie weken niet terug naar Sonja. Dit is het educatiescenario dat leidt tot minder vervolgconsulten en een efficiënter eerste consult.
2. Evert typt de aard en duur van zijn klachten in een symptomenchecker in. Deze is gebaseerd op de NHG standaarden. Op grond van Everts antwoorden op gestelde vragen komt de checker uit op lichte hersenschudding. Sonja blijft helemaal buiten beeld. Dit is het online-zelfmanagementscenario.
3. Sonja houdt een elektronisch dossier bij over diagnostiek en behandeling van Evert. Laatstgenoemde opent zijn dossier. Hij raadpleegt de symptomenchecker van het gezondheidscentrum waar Sonja werkt. Deze checker betrekt ook de gegevens uit het dossier. Ook nu is er verder sprake van online zelfmanagement.
4. Evert boekt online een eerste afspraak met Sonja. Het afsprakenprogramma vraagt Evert waarover de klacht gaat en stelt alvast vragen over aard, duur en omvang van hoofdpijn en vermoeidheid. Tijdens het eerste consult duurt de anamnese korter en is meer persoonlijke aandacht mogelijk voor dat steentje tegen zijn hoofd en de vermoeidheid die zijn drukke baan altijd al met zich meebrengt. Dit is het pre-consultscenario.
5. De eerste afspraak is niet met Sonja maar met haar physician assistant. Die werkt in hetzelfde elektronische dossier als Sonja. Bij het intypen van Everts gegevens verschijnen pop-ups die de PA melden of zij naar Sonja moet terugkoppelen. Dit is het delegatiescenario.
6. In dit scenario heeft Evert regelmatig last van hoofdpijn en vermoeidheid. Sonja stelde ooit migraine als diagnose. Evert is lid geworden van een patiëntenvereniging. De leden en adviserende neurologen wisselen ervaringen en kennis uit over hoe om te gaan met hun aandoening. Evert bezoekt daardoor Sonja minder vaak.
7. Evert raadpleegt de interactieve big-database NIVEL Zorgregistraties Eerste Lijn met gegevens van 496 huisartsen en rond één miljoen patiënten. Hij vraagt aan de (thans nog niet interactieve) database welke diagnose die artsen stelden bij zijn ingangsklachten. Dis is het big-datascenario.

Deze scenario’s baseer ik op het boek The future of the professions van vader en zoon Richard en Daniel Susskind, dat in 2015 uitkwam. Ik vulde zelf door hen geformuleerde scenario’s in met het voorbeeld van Evert en Sonja. Nu huisartsen bijna bezwijken onder hun werkdruk wordt het tijd na te denken over consulttijdbesparende kansen die het internet deze beroepsgroep kan bieden.